عالمين امكان ندارد ) . پس چون امر از اين وجه ممتنع است و شهادت ( يعنى شهود ) نمىباشد مگر در ماده پس شهود حق در نساء عند المواقعة اعظم شهود و اكمل آن است .
حالا شيخ راجع به نكاحات خمسهء كليهء الهيه كه موجب انتاج عوالم معنويه و روحيه و نفسيه و مثاليه و حسيه با اختلاف صورشان مىباشد اشاره مىفرمايد : و أعظم الوصلة النكاح و هو نظير التوجه الإلهي على من خلقه على صورته ليخلفه فيرى فيه صورته بل نفسه فسوّاه و عدله و نفخ فيه من روحه الذي هو نفسه ، فظاهره خلق و باطنه حقّ .
بزرگترين وصلت نكاح است ( نكاح به معنى لغوى كه گفتيم ) و نكاح نظير توجه الهى است بر آن چه كه بر صورت خود خلق كرده است ، تا آن را خليفهء خود قرار دهد و در آن صورتش را به اعتبار تعين بلكه نفسش را ( به اعتبار عين مطلقش ) ببيند ( و آن مخلوق انسان است ) كه او را تسويه و تعديل نمود و در آن از روح خود كه نفس اوست دميد ، پس ظاهر او خلق است و باطنش حق .
تسويه و تعديل اشاره است به آيهء كريمهء : * ( الَّذِي خَلَقَكَ فَسَوَّاكَ فَعَدَلَكَ ) * ( انفطار :
7 ) و غرض از اين تنظير اينكه چنانكه ناكح از امناى خود به توليد مثل خود و ايجاد ولدى بر صورت خود توجه مىنمايد . يعنى در حقيقت بعضى از روح خود را در نطفه نفخ مىكند كه اين امر و عمل خود يكى از مصاديق * ( نَفَخْتُ فِيه من رُوحِي ) * است . تا از نفخ روح بدين معنى و أمناء ، نفس و عين خود را در مرآت ولد خود ببيند كه « الولد سرّ أبيه » و از عظمت شأن اين امر خداوند قسم مىخورد : * ( وَوالِدٍ وَما وَلَدَ ) * ( بلد : 3 ) همچنين است خداوند سبحان در ايجاد خلق بر صورتش كه از آن تعبير به نكاح اصلى أزلي مىشود و نكاح سارى در موجودات كه به طور كلى بر پنج قسم گفته آمد . چنانكه تذكر داديم .
تبصره : از اين معناى شريف در نكاح كه گفته آمد و عنوان توليد و والد و ولد كه به معنى مولود است از آن به خوبى مستفاد است لطافت تعبير آيات قرآنى در والد و اب دريافت مىگردد كه والد آن كسى است كه فرزند از نفخ روح او و سرّ و إمناء اوست . به خلاف اب . مثلا از إبراهيم پيغمبر در يك جاى قرآن كريم حكايت مىفرمايد : * ( وَإِذْ قالَ إِبْراهِيمُ لأَبِيه آزَرَ أَ تَتَّخِذُ أَصْناماً آلِهَةً

609