اينكه در جوامع روايى آمده است كه قلب مؤمن داراى دو صفت خوف و رجا است الى آخرها . . . از اين دقيقه سرّ آن دانسته مىشود .
و وصف نفسه بأنّه جميل و ذو جلال فأوجدنا على هيبة و أنس ، و هكذا جميع ما ينسب إليه تعالى و يسمّى به .
و نيز حق تعالى خود را به جميل و ذو جلال وصف فرمود . ( در سورهء الرحمن * ( ذُو الْجَلالِ وَالإِكْرامِ ) * كه اسماء جلالي از ذو الجلال و جمالى از اكرام مستفاد است ) . پس ما را بر هيبت و انس آفريد . هيبت از جلال و انس از جمال و همچنين در جميع اسماء و صفاتى كه به خود نسبت داد .
عارف رومى در دفتر ششم مثنوى گويد :
< شعر > آدم اسطرلاب گردون علوست وصف آدم مظهر آيات اوست هر چه در وى مىنمايد وصف اوست همچو عكس ماه اندر آب جوست بر سطرلابش نقوش عنكبوت [1] بحر اوصاف أزل دارد ثبوت تا ز چرخ غيب و از خورشيد روح عنكبوتش درس گويد با شروح عنكبوت اين سطرلاب رشاد بىمنجم در كف عام اوفتاد انبيا را داد حق تنجيم اين غيب را چشمى ببايد غيب بين خلق را چون آب دان صاف و زلال اندر او تابان صفات ذو الجلال علمشان و عدلشان و لطفشان چون ستاره چرخ در آب روان پادشاهان مظهر شاهىّ حق فاضلان ( عارفان ) مرآت آگاهى حق < / شعر > صفات جمال و جلال در زبان عارف و ثبوتى و سلبي در زبان فيلسوف حق جلّ و علا جميل است . مراد از جميل صفات جماليهء اوست و صفات جماليه آن چيزهايى است كه متعلق به لطف و رحمت است و حق تعالى ذو الجلال است . مراد از جلال آن چيزهايى است كه به قهر و عزت و عظمت و ستر متعلق است . جمال و جلال به

[1] چون نقوش بر عنكبوت مواضع كواكب ثوابت و كواكب دوازده برج كه منطقه البروج گويند و نسبت منطقه البروج با مدار استوايى سمائى است كه تقريبا همهء اين اوضاع از ثوابت است . لذا گفت نقوش عنكبوت بر اوصاف أزل دارد ثبوت .

48