صورت اجمالى من است ، و يك رنگ گردانيدن من صورت و معنى و جسم و روح خودم را ، باز گشتم به تكميل عالم كبير كه صورت تفصيلى من است ، و به مدد دادن خودم رجوع كردم به هر عالمى از عوالم اين صورت تفصيلى در هر مدتى بر وفق افعالى كه مناسب آن مدت و زمان باشد .
يعنى : بعضى از اين عالم كه صورت تفصيلى من است چون در رتبت فاعلىاند ، چون علويّات و بعضى در حضيض منفعليند چون سفليّات و آن چه به فاعليّت مخصوصند ، مظاهر اسمايند ، و فعل به آن اسما مضاف است نه به ايشان ، الا آن كه ايشان آلات افعال اسمايند ، و هر اسمى را دور سلطنتى است كه سلطنت أدوار علويّات ، اثر و صورت آن سلطنت اسمايى است ، و هر اسمى را اثرى و خاصيّتى مخصوص هست كه آثار و خواصّ اسماى ديگر در مدت سلطنت آن اسم در آن اثر و خاصيّت او مضرج مىباشد ، پس لا جرم من در هر مدتى زمانى به حسب اختلاف سلطنت اسما و مظاهر ايشان ، مدد اين صورت تفصيلى خودم را از حيثيّت اسمى متصدى مىشوم ، و هر عالمى را به فعلى و اثرى كه به آن اسم مخصوص است ، مدد مىكنم و هر چند هر اسمى از من بر همه اسما مشتمل است ، اما اختلاف افعال و أدوار ، به حسب مظاهر و منفعلات است ، نه به حسب فعل اسما ، پس در هر مدتى بر حسب افعالى كه مناسب آن مدت و مناسب استعداد اهل آن زمان از من و اسماى من ظاهر مىشود ، هر عالمى و اهل هر عالمى علوى و سفلى را به آن افعال مدد مىدهم و به قدر قابليّت هر يك از اهل عالم ، او را به آن افعال و آثار به كمالى كه مناسب او باشد مىرسانم . و الله المعين .
< شعر > و لو لا احتجابى بالصّفات لأحرقت مظاهر ذاتي من سناء سجيّتي [1] < / شعر > و گر نه نور ذات و وجود مطلق من به حكم مبدئيّت در وقت توجه به ايجاد ، اولا و ظهور و اظهار هر موجودى به مدد و امداد ثانيا ، به صفات كلى و تعيّنات

[1] السناء : النور . سجيّتى : خلقى و طينتى .

724