و بصره « راه نتوان برد ، و ظهور حقايق عالم نيز كه لذاتها محصور ظلمت عدم امكانى خودند ، جز به نور تجلَّى وجودى در هيچ مرتبه اى ممكن نيست .
< شعر > كذا كنت ما بينى و بينى مسبلا حجاب التباس النّفس في نور ظلمة لأظهر بالتدريج للحسّ مونسا لها في ابتداعي دفعة بعد دفعة [1] < / شعر > هم چنين بودم من نيز كه آن خيالباز و حال من به نسبت با ظهور به صورت تفصيلىام عموما و هم به نسبت با ظهور به اين صورت اجمالى عنصريم خصوصا ، هم چنين بود كه ميان نفس و وجود متعيّن مقيّد ، و ميان نفس و وجود مطلق خودم ، حجاب پوشيده شدن نفس خودم . به لباس مراتب و احكام مراتب ملكى و فلكى و عنصرى و معدنى و نباتى و حيوانى و انسانى ، فرو گذاشته بود و اين جمله صور و احكام مراتب را پرده و ستارهء خود ساخته بودم ، و لكن در نور وجودى كه مضاف است به ظلمت امكان عالم و مراتب و احكام امزجه و مراتب عالم و اين صور و اشكال حس و محسوسات را از پس آن ستاره پنهان كرده ، از جهت آن تا به تدريج به آن صور حس و محسوسات ، ظاهر شوم كرّتى بعد كرّتى . بارى در صورت املاك و دفعه اى در هيأت افلاك و نوبتى در شكل مواليد و اركان ، انس دهنده مر نفس را به اين صورتهاى جزئى براى ظهور در صورت كلى انسان ، در وقت نو بيرون آوردن و عجب ظاهر گردانيدن من به آفرينش او ، اعنى انسان . و تحقيق اين سخن آن است كه چون مقصود اول از ايجاد و اختراع تحقيق و تكميل كمال پيدايى و معرفت « فأحببت أن اعرف » بود ، و آلت آن معرفت و تحقيق كمال پيدايى ، تماما قلم أعلى و نفس كل بود و آيينه و مظهر و حامل حقيقى آن كمال ظهور ، جز اين صورت عنصرى انسانى نبود ، به حكم * ( وَحَمَلَهَا الإِنْسانُ ) * [1] ،

[1] ابتداعى ، من ابتداع الشيء : انشائى . الدّفعة : الدفقة من المطر و ما انصب من سقاء او إناء مرّة و أراد بها هنا : مرّة بعد مرّة .
[1] الأحزاب ( 33 ) آيهء 72 .

714