< شعر > و لا تحسبنّ [1] الأمر عنّي خارجا فما ساد إلا داخل في عبودتي < / شعر > و مپندار و گمان مبر مر اين كار و كارستان وجود و ايجاد عالم و عالميان و كار نبوت و دعوت را كه ، هيچ چيزى از آن از من و حقيقت جمعيّت و كمال احاطت حقيقت من ، خارج تواند بود ، چه هيچ كس از اين انبيا و اوليا ، به بزرگى و سيادت و هدايت و سعادت نبوت و رسالت و مقام تمكين و دعوت نرسيد ، الا آن كه او داخل بود در بندگى نمودن و خضوع و خشوع نمودن مر حقيقت مرا ، بالذات و الطَّبع لا بالعرض و التكليف ، زيرا كه حقيقت من كلّ همه بود ، و حقايق ايشان اجزاى تفصيلى حقيقت من بودند ، و خضوع و خشوع و بندگى نمودن و گردن نهادن جزء مر كلّ خود را بالذات و الطبع است ، لا بالعرض و التكلَّف ، ليكن هر كس كه علمش به حقيقت كلَّيت من و جزئيّت خودش تمامتر بود ، و لكمال قابليّته دخول وى در عبودت من كه خضوع و خشوع ذاتى است ، كاملتر بود و حينئذ سعادت و سيادت او به نبوت و رسالت ، و تحقق به مقام تمكين و دعوت ، كاملتر بود . فصحّ قوله : « فما ساد إلَّا داخل في عبودتي » .
< شعر > و لولاي لم يوجد وجود و لم يكن شهود و لم تعهد عهود بذمّة [2] < / شعر > و اگر من نبودمى ، و حقيقت من كه آن برزخيّت كبرا است و آيينهء آن تجلى احدى جمعى است كه حكم مبدئيّت بر آن تجلى مترتّب و موقوف است ، نبودى ، هرگز هيچ وجودى مضاف و موجودى ظاهر و يافت نشدى ، و شهود و علم نيز مطلقا نبودى ، زيرا كه وجود و علم و تعيّن ايشان به آن حقيقت و تجلى اول محقق گشت ، چه « علم الحقّ نفسه بذلك التجلي ، ثمّ علم العالم بذلك العلم فأوجده » ، پس چون آن حقيقة الحقائق نبودى ، حكم مبدئيّت اصلا نبودى و حينئذ از هيچ علمى و شهودى و وجودى و موجودى ، عينى و اثرى نبودى ، و اين ترجمهء آن معنى است

[1] فلا - خ ل .
[2] تعهد : تعرف . الذمّة : الأمانة و الحرمة .

665