و بياورد اسرار و حقايق آن جمله معجزات و تأثيرات را كه همهء انبيا ، ظاهر كرده بودند آن كسى كه ريزاننده و بارانندهء آن اسرار و حقيقت آن جمعيّت مذكور است بر ما ، اعنى ، مصطفى - صلَّى الله عليه و سلَّم - كه جامع آن همه اسرار و آيات و معجزات و اسما و صفات است ، در حالى كه به صورت ختميّت پيغامبرى آمد بر زمان فترت و انقطاع وحى ، يعنى آيات و معجزات انبيا ، آثار اسماى الهى است ، و به سبب غلبهء بعضى اسما بر حقيقت هر پيغامبرى ، اثرى و معجزه اى مخصوص به هر يك مضاف بود ، و چون مصطفى - صلَّى الله عليه و سلَّم - جامع حقيقى بود مر جملهء اسما را بىغلبهء هيچ اسمى بر حقيقت او ، لا جرم چون به ختميّت نبوت ظاهر شد - در زمان فترت وحى و سستى انقطاع - او جملهء آن اسرار و آيات و معجزات را كه همه انبيا داشتند - و الزيادة الَّتي هو القرآن العظيم كه ترجمان آن جمعيّت حقيقى است - ، بر ما ببارانيد و ما را از آن جمله و از حقيقت خود بياگاهانيد .
اين بيت با ابياتى چند ديگر بعد از اين ، به زبان تفرقهء محض و متابعت مصطفى - صلَّى الله عليه و سلَّم - مىگويد ، تا آن جا كه : « و اهل يلقى الروح باسمى دعوا . . . » .
< شعر > و ما منهم الا و قد كان داعيا به قومه للحقّ عن تبعيّة < / شعر > و هيچ كس از اين انبيا و رسل نبود الا كه دعوت كننده بود ، به سرايت اثر جمعيّت مصطفى - صلَّى الله عليه و سلَّم - در او ، مرقوم خودش را به سوى حق مطلق ، از سر تبعيّت او - صلَّى الله عليه و سلَّم - زيرا كه داعى حقيقى من الأزل إلى الأبد او بود ، به حكم « كنت نبيّا و آدم بين الماء و الطين » اى : بين العلم و الصورة الطينيّة الآدميّة ، و صورت جمع حقيقى ، او بود - صلَّى الله عليه و سلَّم - و ايشان كالأجزاء و التفاصيل بودند در دعوت و غيره ، كما قال تعالى ، * ( وَما أَرْسَلْناكَ إِلَّا كَافَّةً لِلنَّاسِ ) * [1] و در كافّهء ناس ، متقدّمان و متأخّران داخل بودند ، پس ايشان نوّاب و خلفاى او

[1] سباء ( 34 ) آيهء 28 .

645