بتأثير غيرها [1] و اما تأثير باقى الأسماء ، ربما يغلب او يؤخّر أثرها بحكم غلبة ما يقابلها من الأسماء ، فيكون هذه التجلَّيات إذا ، أسود عسكر الأسماء و شجعانه .
ترجمة البيتين : و صادر از اين مفاتيح غيب كه آيات كبرىاند و آيات نظرى اين كامل جامعند ، به اعتبار رؤيت او مر ايشان را به نظر باطن و دلش ، چنان كه فرمود : * ( ما كَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأى ) * [2] و به نظر ظاهرش كه بصر است ، چنان كه فرمود :
* ( ما زاغَ الْبَصَرُ وَما طَغى لَقَدْ رَأى من آياتِ رَبِّه الْكُبْرى ) * [3] به جهت اين كامل جامع و كمالات او ، از حيثيّت مبدأ مقام إحسان كه حكم و اثرش آن است كه « ان تعبد الله كأنّك تراه » أعني ، به ديدهء دل فحسب و از حيثيّت انتهاى مقام إحسان كه نشانش آن است كه شرط « فإن لم تكن . . . » تمام موجود شده باشد و جزا كه رؤيت حقيقى معبّر به تراه است ، هم به ديدهء باطن و سرّ و هم به ديدهء ظاهر و سرّ ، به تمام و كمال حاصل گشته . اول ، غيوث انفعالات است ، يعنى تجليات و آثارى كه نتايج توجّهات اين كامل جامع باشد به حضرت احديّت جمع ، و ثمرات اجابت دعوات او از جهت تأثّرات و انفعالاتى كه مر آن حضرت را از آن توجهات و دعوات او حاصل آمده باشد ، چنان كه در حديث سؤال ابو طالب ، مذكور است .
و اما نتايج توجهات ، تجلَّياتى باشد ذاتى متواتر ، مستلزم علوم غيبى كه حديث « انّه ليغان على قلبي » و « كنت كنزا مخفيّا » و أمثال آن از علوم ذاتى كه در اين قصيده مذكور است ، اشارت بدان است . و اما ثمرات اجابت دعوات ، هم چون بهم تمطرون و بهم ترزقون و أمثال آن . و دوم آن صادر مذكور از اين آيات نظرى اين كامل جامع اعنى مفاتيح غيب ، به غوث تنزه‌اند ، يعنى لشكرهايى مدد كننده مر اين كامل را ، و دور كننده او را از جملهء نقايص ، چنان كه جملهء افعال و اخلاق را كه از غير او به صورت نقص ظاهر مىشوند ، چون حسد و بخل و كبر ، مثلا و كذب

[1] ان يغلب و لم يمكن تأخّر اثرها ينعدم اثر غيرها عليها .
[2] النجم ( 53 ) آيهء 11 .
[3] النجم ( 53 ) آيهء 17 - 18 .

605