به اوج كمالات و صور اعتدالات عقل و كرم و حلم و رأفت ، خواهد [1] كه برساند ، حينئذ از مقام اسلام به مقام ايمان ترقى كرده باشد و در اثناى سير در كليات مقامات ايمانى ، چون توبه و زهد و ورع و توكَّل و رضا ، و جزئيّات هر مقامى ، خود را به اسماء حق ، چون كريم و حليم و علَّام و رؤف و امثال آن ، بر وفق « تخلَّقوا بأخلاق الله » متخلَّق مىكند ، و مقام ايمان را از اين جهت ، مقام تخلَّق گويند .
پس چون احكام انحرافات از ظاهر و باطن نفس منتفى گردد ، صورت وحدت و عدالتى كه در مشيمهء نفس ، كامن بود ، متولَّد شود و نام آن صورت دل است ، پس اين دل به حكم « . . . و وسعني قلب عبدى . . . » محلّ تجلَّى اسمى شود از توابع اسم ظاهر حق كه منشأ تعيّن نفس و مزاج اين شخص بوده باشد ، و در وقت سقوط نطفه و نفخ روح و زمان ولادت ، محكوم تأثير و تربيت آن اسم افتاده ، و حينئذ به آن اسم متحقق شود ، اعنى در وقت تجلَّى آن اسم در دل او ، اسم و رسم او ، به كلى از ميان برخيزد ، تا همه آن اسم باشد و آن گاه از مقام ايمان به مقام إحسان ترقّيش محقق شود ، و آن اسم كه در دل او تجلى كرده است و اثرى از آثار آن اسماى ذات مذكور است ، حينئذ سمع و بصر و لسان و يد و رجل و عقل او گردد ، تا از اخبارى كه در حقيقت اين مقام تحقق وارد است ، لطايف آن را فهم كند .
پس در مراتب اسما ، سير كردن گيرد و تحقّق به هر اسمى ، او را مستعدّ تحقّق به اسمى ديگر مىگرداند ، تا به همگى اسما كه اسم ظاهر ، جامع ايشان است متحد شود ، آن گاه سير در باطن روح آغازد ، تا به همهء اسماى باطن تنزيهى تحقق يابد ، آن گاه به تجلى جمعى كمالى رسد ، و اين سير مضاف به ساير كاملان است ، اما سير مصطفوى از اين حضرت جمع قاب قوسين است تا به مقام احديّت

[1] . . . و رأفت مىخواهد كه برساند . . . - خ ل - .

589