نبوده است ، و چون من به اين مقام جمع الجمع متحقّق شدم ، هنوز در طريق تحقّق به مقام خودم كه احديّت جمع است ، شروع نكرده بودم ، پس چون مرا نظر بر اين مقام احديّت جمع افكندند ، آن همگى مشاهد و مقامات را به نسبت به اين مقام ناقص و نازل يافتم ، پس بر وفق سنّت « إنّه ليغان على قلبى و إنّي لأستغفر الله في اليوم مائة مرّة » از اشتغال به آن همه مقامات ، و عبور برايشان و وقوف در ايشان توبه كردم ، چنان كه از گناه توبه كنند .
پس به حكم امر * ( فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ ) * [1] چون از تحقيق مقام جمع الجمع ، فارغ شدم ، باز كار از سر گرفتم و بر مقتضاى * ( وَإِلى رَبِّكَ فَارْغَبْ ) * [2] به جهت تحقيق اين مقام أحديّت جمع ، و تحقّق به تجلَّى احديّت جمع ، كه ربّ حقيقى من است ، و بر وفق * ( وَأَنَّ إِلى رَبِّكَ الْمُنْتَهى ) * [3] مرجع و منتهاى همه است .
باز در سلوك اين مقام و تحقيق منازل او شروع كردم ، و سير در او آغاز كردم و هر اسمى را كه پيش از اين به حكمى و اثرى مخصوص ديده بودم ، به سير در آن اسم كه منزلى از منازل اين مقام است ، آن اسم را بر جملهء احكام و آثار همگى اسما مشتمل يافتم و به هر يك همه را مشاهده كردم ، پس آن چه غايت شيوخ گذشته بود ، من پيش از اين توبه و رجوع و شروع در اين سير و سلوك حقيقى از آن گذشته بودم ، و گوييا مرادش از اين مجذوب ، شيخ ابو يزيد است كه گفته است ، كه مرا در راه حق بعد از آشنايى ، هفتاد شيخ بود ، يكى از ايشان جعفر صادق - رضي الله عنهم - .
< شعر > و منّي أوج السّابقين بزعمهم حضيض ثرى آثار موضع وطأتي [4] < / شعر > و آن چه مقام عالى اولياى سابق مرشد واصل است ، به گمان و مبلغ علم

[1] الانشراح ( 94 ) آيهء 7 .
[2] الانشراح ( 94 ) آيهء 8 .
[3] النجم ( 53 ) آيهء 42 .
[4] الأوج : مقابل الحضيض ، العلو ، و الحضيض : السفل .

427