خيال را در منام ببينند ، گوش منش در بيدارى در صورت ملام مشاهده مىكند و الله اعلم .
< شعر > فيغبط طرفي مسمعي عند ذكرها و تحسد ما أفنته منّي بقيّتي [1] < / شعر > پس چشمم بر گوشم غبطت و حسد مىبرد ، از آن جهت كه در بعد كه حال حجاب است ، چشمم محروم است و گوشم محظوظ ، و آن چه هنوز فنا به وى نرسيده است ، نيز از بقاياى صفات پوشيدهء نفس من ، حسد مىبرد بر آن چه بعد از تحقّق به فنا به بقاى حقيقى باقى گشته است ، و روح من نيز با جملهء صفاتش كه هنوز هيچ به فناى او نپرداخته‌ام ، حسد مىبرد بر نفس و صفاتش كه فانى شده‌اند و بقاى « كنت سمعه و بصره » يافته .
الحسد له ثلاث مراتب : احدها ، محمود و هو تمنّى حصول النعمة المحسود فيها مع عدم زوالها عن المحسود ، و هو الذي يسمّى غبطة .
و الآخران مذمومان ، و هو طلب حصولها مع تمنّي إزالتها عن المحسود ، و هو الثاني .
و الثالث ، طلب إزالتها عن المحسود ، سواء حصل للحاسد أو لا ؟ و المراد في البيت هو الغبطة لا غير .
ببايد دانست كه آدمى را نفسى است و روحى و قلبى ، ليكن قلب پيش از سلوك در نفس و روح و صفاتشان مستهلك و پنهان است ، و هر يك را از اين نفس و روح في نفسه تعيّنى است ، و صفاتى و اخلاقى على حده . اما تعيّن روح وجودى است قائم به ماهيّتى و متعيّن در او ثبوت و تحقّق او در عالم أرواح .
و اما صفاتش ، تجرّد و بساطت و نزاهت است از تركيب و غالب بر او احكام تنزيهى و علوم و احوالى كه به مواد تعلَّقى ندارد .
و اما نفس ، هيأتى است متحصّل از بخار ضيّابى كه از بضعهء صنوبرى

[1] يغبط : يتمنّى مثل حاله . أفنته : اعدمته ، أهلكته . و الضمير يعود الى التي يذكرها .

298