آثارش في نفسه و غيره من حيث مظاهرها الفلكي و الكواكبى ، به كمال اختصاصى خود به تفصيل متحقق گشتند ، آن گاه مقتضاى حكمت چنان بود كه باز هر يك از اين اسماى كلَّى را به حكم كل شيء يرجع الى أصله * ( وَإِلَيْه يُرْجَعُ الأَمْرُ كُلُّه ) * [1] به اصل خود كه آن برزخيّت الوهى مذكور است ، به سلطنت و غلبه و كمال اختصاصى او رجوعى باشد ، به آن طريق كه همچنان كه در آن برزخيّت الوهى هر حقيقتى و اسمى از آن حقايق و اسماى كلى مذكور بر همه بالفعل مشتمل است ، در اين رجوع نيز هر اسمى از اين اسماى كلى بعد التحقق بكماله الاختصاصى بر همه اسماى كلى مشتمل شود بالفعل و آن گاه آن اسم كلى به كمال حقيقى كه مطلوب لعينه است ، متحقق شود و اين رجوع به اين طريق ، جز از حيثيّت مظهرى كه مضاهى و صورت آن برزخيّت باشد تماما - و آن مزاجى بود واقع در وسط عرض اعتدال انسانى كه صورت آن برزخيّت الوهى مذكور است ، و آخر دايرهء وجودى و متمّم او - ، ميسّر نتوانست بود .
پس چون اين رجوع به اين صفت مذكور كه تحقّق هر يك از اين اسماى كلى به كمال حقيقى جملى او بر وى موقوف است ، متوقّف بود بر مزاجى در عرض اعتدال انسانى و تحقق آن مزاج به تعيّنى خاص از وجود ، ليكن از حضرت اسمى كه استناد آن مزاج بعد تحقّقه بمقام الكمال به آن اسم كلى ، تمامتر خواهد بود مع كونه صورة لحقيقة تلك البرزخيّة الالوهيّة به واسطهء مدد هر يك از اين اسماى كلَّى ديگر ، من حيث مظاهرها الروحاني و المثالي و الحسّى من الأفلاك و الكواكب و تعيّناتها و تشكَّلاتها و أوضاعها و اتّصالاتها محتاج بود و متعلق ، چنان كه تقرير آن بعد از اين گفته مىشود ، لا جرم بعد از تحقق اين ، جمله اسماى كلَّى در اين مدّتهاى سلطنت همه به آن كمال اختصاصى هر يك باز هر يك را عند الرجوع المذكور ، دور سلطنت ديگر دادند تا در آن مدّت سلطنت او ، به توجّهى خاص به حكم

[1] هود ( 11 ) آيهء 123 .

169