ابن عربى ، يعنى شرح اول بر فصوص [1] ومأخذ كليه شروح ، وشرح فرغانى بر تائيهء ابن فارض ، از جمله اين آثار به شمار مىروند .
نگارنده بيش از سى وپنج رسالة واثر فلسفى وعرفانى از أكابر مدرسان ومحققان چهار قرن اخير در دست تهيه وچاپ وانتشار دارم ، كه برخى از اين آثار علاوه بر چاپ جداگانه ، جزء منتخبات فلسفى نيز منتشر گرديده يا در دست چاپ مىباشند .
در اين مقدمه تذكر دو مطلب ضرورى به نظر مىآيد : يكى آن كه مطالب اين قصيده از جمله مباحثى محسوب مىشود كه مورد اتفاق وتوجه محققان از عرفا مانند شيخ سهروردى وشيخ سعد الدين حموى خراسانى وابن عربى واتباع او مىباشد . بنا بر اين ايراد اين سخن از برخى مستشرقان كه فرغانى وديگر شارحان از قبيل قيصرى وابن تركه ، قصيده را به سبك ابن عربى شرح نموده اند ، نه به طريقه ناظم ( ابن فارض ) [2] ، بى جا ونادرست است .

[1] . شرح قيصرى با تعليقات اساتيد تهران ، يكى از آثارى است كه در دست چاپ است .
[2] . عجب آن كه اكثر دانشمندان مسلمان عرب وغير عرب ، به واسطه عدم احاطه به افكار محققان از عرفا وحكما ، در اظهار نظر پيرامون اين قبيل از مطالب بدون تعمق وتدبر ، از دانشمندان ومستشرقان مغرب زمين متأثر شده اند . علت اساسى كار را بايد در عدم خبره گى وبىتميزى اين دانشمندان اسلامى جستجو نمود . غربىها بدون تتلمذ نزد متفكران از ارباب عرفان ، پيش خود از راه مطالعه صرف در افكار عرفاى اسلامى ، بحث نموده اند ومحققان از ممالك اسلامى ، به واسطه انغمار در افكار غربىها واز دست دادن ارباب معرفت ، براى فرا گرفتن عرفان وتصوف وفلسفه - كه اسلاف آنان مؤسس اين افكار بوده اند - به دانشمندان غربى پناه برده وبه تأليف آثار در زمينه عرفان وفلسفه اسلامى پرداخته ، وناشيانه مطالبى به سلك تحرير درآورده واغلاط واوهام مستشرقان را به خورد طلاب معارف اسلامى مىدهند ، ونتيجتا كار به جايى رسيده است كه هر چه به اسم فلسفه وعرفان منتشر مىنمايند ، مملو از اوهام وحاكى از گرفتارى اين مؤلفان در دام خيالات ومجعولات است . در كشور ما نيز ، جسته جسته ، اين قبيل از آثار پا به عرصه ظهور مىگذارد « واى اگر از پس امروز بود فردايى » .

13