ازاى معانى و حقايق ، كه عبارت از آن شرايع و طرايق است .
تا چون آن اوضاع محقق و مخمّر شد ، نوبت تخمير طينت سيّد البشر در رسيد ، چون مزاجى بر كمال ، في اعلى درجات اعتدال ، حاصل گشت ، آن حقيقت كما هي ، از آن مظاهر مستعار تجاوز كرد و از اين صورت مختار سر برزد ، و سرّ « و وسعني قلب عبدي المؤمن التقيّ النقيّ » به تمام و كمال ظاهر شد ، پس آن حقيقت در اين صورت طريقت كمال بيان و تمام تعريف و تبيان را ، به حكم « أوتيت جوامع الكلم » متعرّض گشت ، ليكن چون در مقام نبوت و رسالت ، به جهت دفع تهمت و رفع شنعت اهل ضلالت ، دست منع و كف ردع * ( وَما عَلَّمْناه الشِّعْرَ ، وَما يَنْبَغِي لَه ) * [1] بر ناصيهء بيانش نهادند ، لا جرم زمام اين نوع كلام ، به دست متابعانش دادند و از امناى اولياء كه ورثه و خلفاى اويند ، يكى را بعد از سير و سلوك تمام ، بر حقيقت اين مقام ، اطلاع بخشيدند و عنان فصاحت و بيان ، در قبضهء كمال حصافت و اتقان او آورد ، تا در رفع حجب و استار و كشف معانى غامض و اسرار ، به نظم درر ألفاظ و اعجاز در اشعار ، به ترجمانى مقام او - صلى الله عليه و سلَّم - قيام نمايد ، و مقصود كمال جمعيّت در تقرير و افصاح به حصول و نجاح پيوندد .
و چون مسوّد اين اوراق ، اصغر عباد الله و احقرهم ، به واسطهء ظل ظليل عنايت و فضل جزيل رعايت و هدايت مولانا و سيّدنا ، العالم الراسخ ، و الطود الشامخ ، اكمل عصره و افضل دهره ، صدر الحق و الدين وارث علوم سيد المرسلين ابو المعالي « محمد بن اسحاق بن محمد » - حرس الله ظلَّه ، و ادرّ علينا و على كافة البريّة و ابله و طلَّه - به مفتاح صدق انتما ، قفل معمّا از قصر مشيّد اين قصيده ، برداشت و از ثقب مصاريع هر بيتى ، به نظر ثاقب در اهل بيت نظر كرد ، محذراتى ديد در تتق غيب پنهان و مستوراتى از وصمت عيب در امان ،

[1] يس ( 36 ) آيهء 69 .

117