و شدت و ضعف است ، لا جرم هر چيز كه اثر آن معنى در او تمامتر است ، آن چيز در حسن و جمال ، كاملتر است ، و هر چه اثر آن معنى در او كمتر است ، او در جمال ، نازلتر است .
< شعر > و في كلّ معنى لم تبنه مظاهري تصوّرت لا في هيئة صوريّة [1] < / شعر > و در هر معنيى كه آن معنى را از غايت لطف و خفاى او مظاهر حسى و مثالى و روحانى من از املاك و افلاك و كواكب و عناصر و مولَّدات بالذات او بالصفات ، اظهار نكردند و به آن متلبّس نشدند ، من در عين آن معنى مصوّر شدم به هيئاتى معنوى ، هم چون مسائل علوم ذاتى ، يا معارف ذوقى آلى ، يا تجلَّيات اصلى ، يا لطايف و اسرار كلى ، نه در هيأتى و صورتى هيكلى ، جسدانى ، مثالى يا جسمانى .
< شعر > و فيما تراه الرّوح كشف فراسة خفيت عن المعنى المعنّى بدقّة [2] < / شعر > المعنى : المحبوس ، يقال : عنى فلان غيره تعنيّة ، إذا حبسه .
و در باطن هر چيزى از معانى مجرّد كه روح به تجرّد خودش آن چيز را مىبيند ، و بر وى حقيقت آن چيز مكشوف مىگردد به كشفى كه آن را كشف فراست گويند ، من از غايت لطف و صفا و نهايت دقّت و خفا ، از آن معنى كه در عالم خود از دقت محبوس است و هيچ [3] نوع در غير آن عالم ظهورى ندارد ، مخفى و پوشيده‌ام به دقت و خفا و لطف خودم .
ببايد دانست كه كشف بر دو قسم است : يكى كشف صورى ، و دوم غير صورى .
اما كشف صورى باز بر سه قسم است : اول آن كه حجب و حوايل ، ميان رائى و مرئى چون بعد مسافت و حوايط و جبال و غير آن ، همه مرتفع شود تا صورت

[1] تصوّرت لا في صورة هيكليّة - خ ل - .
[2] الفراسة : صدق النظر و إصابة الظنّ . المعنّى : المعنون ، الموضوع له عنوان .
[3] و هيچ م . به هيچ . . .

669