چه كمال ظهور آن تجلَّى اول مذكور كه محبوب و مقصود اول است و آيينهء كمال طالبى و مطلوبى و عارفى و معروفى او صورت عنصرى انسان حقيقى است ، موقوف است بر تحقق اين جمله اقسام اعتبارات و مناسبات در جملهء مراتب ، و احكام هر قسمى از اين اقسام مناسبات ، به ظهور سلطنت عشق و محبت در هر فردى از افراد اين صورت انسانى در ظهور به كمال مىرسد ، هر چند آن مظاهر را حكم آن مناسبات معلوم نمىباشد ، و قبلهء محبت ايشان في مبلغ علمهم مخلوقى مىباشد ، ليكن همه در تحت سلطنت و حكم آن مناسبات مقهور مىباشند و در ظهور به صورت عشق ، صورتى مقيّد مجبور و معذور ، چه چون نظر محقق به كار برند ، غايت ميل ايشان به دوام و بقاى وجود و ثبات امرى وجودى مىرسد ، و وجود في الحقيقة مضاف به حقّ است ، و لهذا شرعا و تحقيقا مستوجب ملامت نيستند ، بلكه مثابند و در زمرهء شهدا مثبت ، كما قال عليه الصّلاة و التحية : « من عشق و عفّ و كتم و مات ، مات شهيدا » و شرط عفّت و كتمان از آن است كه عفّت دليل است بر آن كه علت محبت كه ميل ذاتى است حكم يكى از آن مناسبات است ، نه ميلى طبيعى شهوانى ، و كتمان دلالت مىكند بر آن كه محبّت مضاف به آن سرّ وجودى است كه مكتوم و باطن است نه به نفس طبيعت تا به اظهار و افشا به غيرى چاره سازى كند ، و الله اعلم .
فصل پس مفاتيح غيب كه اسماى اول ذاتند و به حضرت هويّت مضاف ، كما قال تعالى : * ( وَعِنْدَه مَفاتِحُ الْغَيْبِ لا يَعْلَمُها إِلَّا هُوَ ) * [1] ذاتست من حيث تعيّناتها و اعتباراتها الكلَّيّة الاولية ، التي تقتضيها محض الذات من حيث تجلَّيها الأول على نفسها في نفسها لنفسها ، كادراكها كمالها الذاتي و كمالها الأسمائى و حركتها الحبّية الى الكمال

[1] الانعام ( 6 ) آيهء 59 .

134