نام کتاب : شرح فصوص الحكم نویسنده : خواجه محمد پارسا جلد : 1 صفحه : 88
بها عن اسم آخر ، و تلك [1] الحقيقة الَّتي بها يتميّز هي الاسم عينه لا ما يقع فيه الاشتراك . * شرح يعنى اگر چه اسماء متكثّره است ، اما جز يك حقيقت بيش نيست ، كه قابل اين همه نسب و اضافات است ، و آن ذات [2] است . و تحقيق تقاضاى آن مىكند كه هر اسمى را حقيقتى باشد كه مميّز آن اسم باشد از غير آن اسم ، و آن حقيقت مميّزه عين آن صفت [3] است كه ذات را به آن اعتبار مىكنى . پس اسماء ، من حيث تكثّرها ، نسب و اضافات است و ذات مشترك بود ميان اسماء و صفات نه اسم . * متن كما أنّ الأعطيات تتميّز [4] كلّ أعطية من غيرها بشخصيّتها ، و إن كانت عن [5] اصل واحد ، فمعلوم أنّ هذه ما هي هذه الأخرى ، و سبب ذلك تتميّز الأسماء . فما في الحضرة الإلهيّة - لاتّساعها - شيء يتكرّر أصلا . هذا هو الحقّ [6] الَّذي يعوّل عليه . * شرح امتياز اسماء بعضى از بعضى و رجوع آن به حقيقت واحدة ، مشبّه [7] گردانيد به امتياز عطايا ، و بيان كرد كه سبب اين امتياز ، در عطايا [8] امتياز اسماست كه اختلاف در معلولات مستند باشد بر اختلاف علل ، و اين از آن جاست كه هر اسمى را عطايى مختص است به مرتبهء آن اسم . مثلا آن چه مختص است به اسم « الخالق » غير آنست كه به اسم « رزاق » مختص است . پس در حضرت الهيّت هيچ چيز مكرر نباشد ، چرا كه اسماء نامتناهيست .
[1] ع : تلك . [2] د : ذاتست . [3] س : تا . . . افتاده بود . [4] د ، ق ، و : يتميّز . [5] ع : من أصل . [6] د : الأصل . [7] د : مشتبه گردانيد . [8] د ، س : « يا » افتاده است .
88
نام کتاب : شرح فصوص الحكم نویسنده : خواجه محمد پارسا جلد : 1 صفحه : 88