كسوت وجود و ظهور عارى بودى . زيرا كه [1] بذاته مجهول و معدوم است ، و به موجد خود معلوم و موجود [2] است . همچنانچه اگر اين حقايق كليّه [3] در قديم ، قديم و در حادث ، حادث نبودى ، هيچ حكم [4] از احكام اسماء و صفات در موجودات عينيّه ظاهر نگشتى . پس عالم مرتبط است به حق ، زيرا كه در وجود مفتقر است به حق [5] ، و حق به عالم مرتبط است به آن كه ظهور اسماء و صفات به اوست . پس هر يك از [6] هر دو به يك ديگر مفتقر باشند [7] . امّا افتقار عالم به حق از جهت وجود [8] است ، و ارتباط حق به عالم از جهت ظهور . چنانكه فرمود :
< شعر > فالكلّ مفتقر ما الكلّ مستغن [9] هذا هو الحقّ قد قلناه لا نكنى فإن ذكرت غنيّا لا افتقار به فقد علمت الَّذي بقولنا نعنى < / شعر > * شرح اشارت [10] است به ذات متعاليه ، من حيث هي هي ، كه مستغنى است از عالم و عالميان « وَالله الْغَنِيُّ وَأَنْتُمُ الْفُقَراءُ » .
* متن < شعر > فالكلّ بالكلّ مربوط و ليس له عنه انفصال خذوا ما قلته عنّى < / شعر > * شرح ضمير در « له » عايد به عالم ، و ضمير در « عنه » راجع [11] به حق

[1] س : زيرا كه عالم .
[2] س : موجودست چنانكه .
[3] س : كه در قديم .
[4] س : حكمى .
[5] س : به حق - تعالى شأنه - و حق تعالى مرتبط است به عالم .
[6] س : از دو .
[7] س : باشد .
[8] س : وجودست .
[9] و : مستغنى .
[10] س : اشارتست .
[11] س : راجع است به حق .

55