يزد [1] عليه شيئا .
* شرح يعنى لقمان در سر اين دو اسم كلمهء « أنّ » در آورد اگر كلمهء وجوديّه كه آن « كان » است در آوردى ، در حكمت تمامتر بودى . چرا كه « كان » دلالت مىكند بر ازليّت اين هر دو اسم مر ذات را .
* متن و إن كان قوله * ( إِنَّ الله لَطِيفٌ خَبِيرٌ ) * من قول الله - لمّا علم الله [2] من لقمان أنّه لو نطق متمّما لتمّم [3] بهذا .
* شرح يعنى متمّما حكمته [4] .
* متن و أمّا قوله « إِنْ تَكُ مِثْقالَ حَبَّةٍ من خَرْدَلٍ » لمن هي [5] له غذاء ، و ليس [6] إلَّا الذّرة المذكورة في قوله [7] « فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَه ، وَمن يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَه » . فهي أصغر [8] متغذّ و الحبّة من الخردل اصغر غذاء .
* شرح حكمت درين كه [9] فرمود كه : « إِنْ تَكُ مِثْقالَ حَبَّةٍ من خَرْدَلٍ » بيان مبالغت در متغذّى است ، كه خردترين [10] غذا خورانست كه مورچه است كه : « وَمن يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ » و هم بيان خردترين [11] غذاهاست . يعنى آن لطيفى كه مقدار حبّهء [12] خردلى از غذا فوت نمىگرداند ، از آن كس كه حوصلهء او فراخور اين [13] قدر غذا باشد .

[1] و : يرد .
[2] و ، د ، س : فلمّا علم اللَّه تعالى .
[3] و : لتمّ .
[4] د : حكمة .
[5] و : هي غذاء . س : ذراء .
[6] و : ليست .
[7] د : في قوله تعالى و من .
[8] س : أصغر أصغر متغذ .
[9] س : كه ان يك مثقال .
[10] د ، و ، س : خوردترين .
[11] د ، س : خردترين .
[12] د : حبّ .
[13] س : اين غذا باشد .

452