التحاق مراتب ظاهر وجود است به باطن ، كه اصل است . امّا دليل بر آن كه ، انسان كامل ، ختم خزانهء آخرت باشد ، آنست كه در حديث آمده است [1] كه : « القرآن [2] يرفع إلى السماء » ، و رفع قرآن از آنست كه : خلق انسان كامل است ، و هر جا كه او بود ، خلق با وى بود چنانچه از عايشه [3] پرسيدند ، از خلق رسول الله - صلَّى الله عليه و سلَّم - ، گفت : « كان خلقه القرآن » و امير المؤمنين [4] - عليه السّلام - فرمود [5] « و أنت الكتاب المبين الَّذي بأحرفه يظهر المظهر [6] » و شيخ درين معنى گفته [7] است :
< شعر > أنا القرآن و السبع المثاني و روح الرّوح ، لا روح الأدانى [8] فؤادي عند مشهودى مقيم يشاهده ، و عندكم لسانى .
< / شعر > و دليل بر ان كه ختم دنيا به مفارقت انسان كامل خواهد بود ، آن [9] كه رسول [10] فرمود كه : لا تقوم السّاعة و على وجه الأرض من يقول : الله ، الله .
* متن فظهر جميع ما في الصّورة الإلهيّة من الأسماء في هذه النّشأة الإنسانيّة فحازت رتبة الإحاطة و الجمع بهذا الوجود ، و به قامت الحجّة لله - تعالى - على الملائكة [11] .
* شرح يعنى چون حق - عزّ [12] شأنه - انسان را ختم و خليفه گردانيد ، پس [13] هر چه در صورت الهيّت بود از اسماء و صفات درين نشأت ظاهر شد ، و اين كمالات بالفعل در وى پديد آمد . پس به وجود عينى رتبت احاطت و منزلت جمعيّت را جامع

[1] س : است .
[2] د ، س : انّ القرآن .
[3] س : عايشه رضى اللَّه عنه .
[4] س : امير المؤمنين على كرم اللَّه وجهه .
[5] س : فرمود كه :
[6] د ، س : المضمر .
[7] س : فرموده است .
[8] د ، س : الأواني .
[9] س : آنست كه .
[10] د ، س : رسول اللَّه فرمود صلَّى اللَّه عليه .
[11] د ، س ، و ، ق : الحجة على الملائكة . ( البته حاشيه بر متن كه از عفيفى انتخاب شده است مىچربد ) .
[12] س : جلّ و علا .
[13] س : و هر چه .

31