به نفس از آن شد كه مناسبتى دارد با نفس انسانى و نفس انسانى هواييست [1] خارج از باطن سوى [2] ظاهر ، و در خروج آن به واسطهء اصطكاك عضلات حلقى [3] در آن هوا ، آوازى [4] پيدا مىشود ، آن را صوت مىخوانند . پس به واسطهء تقاطع اين [5] صوت در مراتب حلق و لسان و اسنان و شفتان ، حروف ظاهر مىگردد . پس از تراكيب آن حروف با يك ديگر كلمات ظاهر مىشود ، و از كلمات معانى مستفاد مىشود .
همچنين نفس رحمانى كه منشأ آن حركت اسماست از بطون به ظهور ، اول [6] از وى تعيّنى پيدا مىشود ، كه آن را جوهر مىخوانند . پس به حسب مراتب آن جوهر ، تعيّنات ديگر پديد مىآيد كه آن را حروف و كلمات الهيّت مىخوانند .
پس صور اعيان عالم ، جمله در نفس رحمانى ظاهر مىشود ، و آن نفس رحمانى به مثابهء مادّه مىشود ، صورت جسمانى را . پس چون صور موجودات ، درين نفس به ظهور رسيد ، و سلطنت اسما بر مظاهر خود ظاهر گشت ، عارف را نسبت [7] إلهى معلوم شد .
* متن أي الَّذين اتّخذوا الله وقاية فكان الحقّ ظاهرهم أي عين صورهم الظَّاهرة ، و هو أعظم النّاس و احقّه [8] و أقواه عند الجميع .
و قد يكون المتّقى من جعل نفسه وقاية للحقّ بصورته إذ هويّة [9] الحقّ قوى العبد . فجعل مسمّى العبد وقاية لمسمّى الحقّ على الشّهود حتّى يتميّز العالم من غير العالم .
* شرح يعنى اهل تقوى دو قسماند :

[1] س : هواى است .
[2] د : به سوى .
[3] د ، س : حلق .
[4] س : آواز .
[5] س : اين در مراتب .
[6] س : او را از وى .
[7] د : نسب .
[8] د ، س ، و : احقّهم . و أقواهم .
[9] س : هويته .

253