و مفهوم سخن اينست كه دو حضرت كه متقابل باشند ، هر دو را [1] دو اعتبار است يكى حقيقت جامعه بينهما ، ديگر اعتبار تغاير بينهما .
پس چون نظر كنيم به وحدت حقيقت [2] ، حكم كنيم به عدم تماثل و تضاد ، و اعتبار عبوديّت [3] نكنيم و چون نظر [4] به تغاير كنيم بينهما كه ، آن ناشى از [5] تعيّن اين و اطلاق آنست ، حكم كنيم به تماثل [6] و تضاد ، و اينجا ربوبيّت و عبوديّت معتبر است .
* متن < شعر > فلم يبق إلَّا الحقّ لم يبق [7] كائن فما ثمّ موصول و ما ثمّ بائن بذا جاء برهان العيان فما أرى بعينىّ إلَّا عينه إذ [8] أعاين < / شعر > * شرح [9] ظاهر است .
* متن « ذلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّه » أن يكونه [10] لعلمه بالتّمييز .
* شرح يعنى اين مقام كه رضاى حق است ، از عبد حاصل نگردد مگر آن كه از ربّ خود بترسد ، و به حقّ عبوديّت قيام نمايد . چون دانست كه مقام عبوديّت ممتاز است از ربوبيّت ، و چون كلام پيشين در جمع بود ، خواست تا در مقام فرق بعد الجمع سخن [11] گويد .
* متن دلَّنا على ذلك جهل أعيان في الوجود بما أتى به عالم .

[1] س : هر دو را اعتبارست .
[2] د : حقيقيّه . س : حقيقيّهء جامعه بينهما ديگر اعتبار حكم كنيم .
[3] د ، س : عبوديّت و ربوبيّت نكنيم .
[4] د ، س : و چون نظر كنيم به تغاير .
[5] س : از تعيّن است و اطلاق است .
[6] س : به قاتل و ضاد .
[7] د ، س ، و : و الحق كائن .
[8] س : إذا و عاين .
[9] د ، س : ندارد .
[10] د ، س : أن يكون هو لعلمه .
[11] د ، س : نيز سخن گويد .

193