معهوده كه ظاهر گشت به صورت [1] اين موجودات ، عين طبيعت است [2] .
* متن فعالم الطَّبيعة صور في مرآة واحدة لا ، بل صورة واحدة في مرايا مختلفة . فما ثمّ إلَّا حيرة لتفرّق النّظر .
* شرح اين روشن [3] است .
* متن و من عرف ما قلناه لم يحر . و إن كان في مزيد علم [4] فليس إلَّا من حكم المحلّ ، و المحلّ عين العين الثّابتة : فيها يتنوّع الحقّ في المجلى فتتنوّع [5] الأحكام عليه ، فيقبل كلّ حكم ، و ما يحكم عليه إلَّا عين ما تجلَّى فيه ، و ما ثمّ إلَّا هذا .
* شرح يعنى هر كه بدانست آن چه ما گفتيم [6] كه < شعر > يك روى و دو صد هزار برقع يك زلف و دو صد هزار شانه ، < / شعر > در حيرت نيفتند ، بلكه در عين آن حال در مزيد علم باشد ، و داند كه حيرت از [7] حكم محل است كه [8] آن عين ثابتهء عارف است . يا حاير كه به مثابه مرآت متعدده است [9] تا استعداد چه نمايش نمايد [10] ، گاه مستطيل و [11] گاه مستدير از آن نمايد كه آينه [12] در اصل نمايندگى بعضى مستطيل و بعضى مستدير افتاده باشد ، و إلَّا در جمال وجه متجلَّى نه استدارت [13] است و نه استطالت . و قوله « و ما ثمّ إلَّا هذا » ، اشارت به اين [14] است .

[1] د ، س : بصور .
[2] د ، س : « است » ندارد .
[3] د : روشنست .
[4] س : علم قليل الَّا من يحكم .
[5] و ، ق ، س : فيتنوّع .
[6] د ، س : بگفتيم .
[7] د : در حكم .
[8] د ، س : كه از عين آن .
[9] د : يا .
[10] د ، س : دارد .
[11] س : گاه كه .
[12] د ، س : آيينه .
[13] د ، س : استدار است و نه استطال .
[14] س : به اينست .

145