قوله « و الأمر واحد » . يعنى جملهء اين امثله كه گفتيم همه را چون [1] ظهور واحد دان در اعداد ، كه در هر مرتبه اى [2] واحد است به حقيقت و واحد [3] نيست به تعيّن .
* متن فمن [4] الطَّبيعة و من الظَّاهر منها و ما رأيناها نقصت بما ظهر منها و لا زادت بعدم ما ظهر ؟ و ما الَّذي ظهر غيرها : و ما هي عين ما ظهر لاختلاف الصّور بالحكم عليها : فهذا بارد يابس و هذا حارّ يابس : فجمع باليبس و أبان بغير ذلك . و الجامع الطَّبيعة لا ، بل العين [5] الطَّبيعة .
* شرح يعنى طبيعت كه باشد ؟ جز [6] اثر وجود حق . و آن كه از طبيعت ظاهر شود [7] كه باشد ؟ جز افراد طبيعت . و از طبيعت نه به ظهور هيچ كم گردد و نه به عدم ظهور هيچ زيادت شود . و چه چيز است كه از طبيعت ظاهر شد غير از طبيعت ؟ و نيست طبيعت آن چه ظاهر شد [8] . چرا كه طبيعت حقيقتى [9] واحدة است . و آن چه ازو ظاهر شد مختلف است . مثلا مىگوييم [10] : فلان چيز سرد و خشك است ، و فلان چيز گرم و خشك است [11] ، پس بينهما جامع [12] يبس است . و در وى تنبيه است به اصل جامع ، و حرارت و برودت مميّز گشت آن را از يك ديگر . و در [13] وى تنبيه است بر فرعيّت ، و حال آن كه جامع ميان [14] جميع صور طبيعت است . بلكه آن عين واحدهء

[1] س : ظهور چون .
[2] د ، س : مرتبه .
[3] د : و وحدانيّت .
[4] س : فمنّا .
[5] و : عين .
[6] س : جز از وجود حق .
[7] د ، س : شد .
[8] س : نشد .
[9] د ، س : حقيقت . د : واحد .
[10] د : مىگوييم .
[11] س : « است » ندارد .
[12] د ، س : يبس جامع شد . س : يابس .
[13] د : دورى .
[14] س : در ميان .

144