تصرف نمايد از مال و اولاد و نعم ، داند [1] كه هم متصرّف و هم متصرّف فيه به خود عدم محضند . و آن چه اطلاق اسم وجود بر آن [2] مىتوان كرد آن حق است . پس هر [3] تصرف به حقيقت در آن چيزى بود كه آن ملك اين و اين ملك آنست ، و الحق [4] ملك الملك به اين بود . و اين از اسئلهء [5] حكيم ترمذى است - قدّس سرّه - كه ما ملك الملك ؟ شيخ [6] فرمود كه : ملك [7] الملك هو الحق في حال مجازاة العبد على ما كان منه بما أمر به .
* متن « وَمَكَرُوا مَكْراً كُبَّاراً » لأنّ الدّعوة إلى الله - تعالى - [8] مكر بالمدعوّ لأنّه [9] ما عدم من البداية فيدّعى إلى الغاية . « أدعو الله [10] » فهذا عين المكر « عَلى بَصِيرَةٍ » فنبّه أنّ الأمر له كلَّه فأجابوه مكرا كما دعاهم .
* شرح يعنى دعوت به چيزى باشد كه آن كس را نبود و چون ايشان [11] از مظاهر هويّت بودند ، پس اين دعوت عين مكر است .
اما اين از [12] نبى پسنديده است ، يعنى نبى مىداند كه ايشان مظاهر [13] هويّتاند .
اما اين مدعوّ بىخبر [14] است . پس طريق آنست كه به مكر محمود او را دعوت كند ، تا در ساير موجودات اين معنى مشاهده كند كه همه مظهر يكىاند .
پس چون مكر نوح به قوت استعداد دريافتند ، معاملت با وى هم از راه مكر [15]

[1] د : دادند .
[2] د ، س : به آن .
[3] د ، س : پس تصرف او .
[4] س : جمله تكرارى آمده .
[5] د ، س ، و : اسوله .
[6] س : شيخ رضى اللَّه عنه .
[7] س : ملك الحق في حقّ مجازات العبد .
[8] د ، س ، و : ندارد .
[9] و : لان .
[10] د ، س : ندارد . و : در حاشيه : « أَدْعُوا إِلَى اللَّه » .
[11] س : انسان .
[12] س : از نبى اين .
[13] س : مظهر .
[14] س : بىخبرست .
[15] س : مكر وى .

118