< فهرس الموضوعات > 11 . فص حكمة فتوحية في كلمة صالحية < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > دليل اختصاص اين حكمت به صالح ( ع ) < / فهرس الموضوعات > [ 11 ] فص حكمة فتوحية في كلمة صالحية چون فتوح عبارت از حصول چيزى است از چيزى كه حصول آن چيز از آن چيز متوقع نباشد ، نسبت حكمت فتوح را به كلمه صالح عليه السّلام كرد از جهت خروج ناقه كه معجز آن حضرت بود از كوه ، و خروج ناقه از كوه چيزى غير متوقع است . فلهذا نسبت حكمت فتوح به صالح عليه السّلام نمود .
ديگر آن كه فتوح جمع فتح است مثل قلوب كه جمع قلب است . و صالح [ 164 - ر ] نبى مظهر اسم « الفتاح » بود ، و از اين جهت كوه از جهت ايشان منفتح شد و ناقه كه معجز آن حضرت بود از كوه بيرون آمد . و اين انفتاح از جملهء مفاتيح غيب است و از اين سبب مقرون گردانيد حكمت فتوحيه را به كلمهء صالحيه .
و در بعضى از نسخ چنين واقع شده كه فص حكمة فاتحية ، و آن نيز مؤيد همين [ معنى ] است [ كه ] ذكر كرده شد .
من الآيات آيات الركائب ) * يعنى : از جمله آيات و معجزات آيات ركائب است . و ركائب جمع ركيبه است ، و ركيبه آنست كه بر او سوار مىشوند تا به مطلوب برسند .
و اين ركائب به حقيقت صورت نفوس حيوانيه‌اند ، و نفوس حيوانيه مراكب نفوس ناطقه‌اند چنانچه أبدان مراكب نفوس حيوانيه‌اند ، و حاصل نمىشود مقاصد نفوس ناطقه إلَّا به نفوس حيوانيه ، و كمال نمىيابد مقصود نفس ناطقه إلَّا به نفس حيوانى . پس نفوس حيوانيه مراكب نفوس ناطقه باشند .
و ذلك لاختلاف في المذاهب ) * يعنى : بودن ركائب از آيات داله بر صدق انبيا - عليهم السّلام - به سبب اختلاف در مذاهب است يعنى به سبب تنوع سلوك و سير الى الله ، چه مذهب طريق است . كما يقال مذهب الشافعي ، أي طريقة الَّذي ذهب اليه فيها .
و آن اختلاف مذاهب مستند به اختلاف استعدادات است ، فلهذا بعضى نفوس در سير الى الله چنان تيز و ساعى و مجدّند كه به حكم « ما زاغَ الْبَصَرُ وَما طَغى » نظر بر

405