< فهرس الموضوعات > در اينكه اهل نار به عذاب الفت مى گيرند < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > در اينكه امكان وقوع وعيد در حقّ حق تعالى زايل است < / فهرس الموضوعات > در نفس خويش خيراتاند ، و لهذا مقتضاى اسماء الله گشتند اگر چه بعضى به نسبت تو شرور است .
* ( فَلا تَحْسَبَنَّ الله مُخْلِفَ وَعْدِه رُسُلَه ) * » لم يقل و وعيده ، بل قال « وَنَتَجاوَزُ عَنْ سَيِّئاتِهِمْ » مع أنه توعد على ذلك . [ 121 - ر ] ) * حضرت الهى فرمود كه : گمان مبر كه حق - سبحانه و تعالى - أخلاف كند وعده را به نسبت با رسل خود كرده است و نگفت كه وعيد خود را نيز خلاف نمىكند ، بلك سيئات بندگان را در مىگذراند با وجود آن كه وعيد بدان لاحق است و تجاوز عن السيئات عام است به نسبت با اهل جنت و نار ، اما به نسبت با اهل جنت ظاهر است چون تجاوز حق از ذنوب وجودات و افعال و صفات ايشان . كما قال ، شعر :
< شعر > و قلت فما أذنبت قالت مجيبة وجودك ذنب لا يقاس به ذنب < / شعر > و امّا به نسبت با اهل نار از مؤمنين به اخراج ايشان است به شفاعت شافعين ، و به نسبت با كافران معذب ساختن عذاب در حق ايشان يا به رفع عذاب مطلقا ، چنان كه در حديث آمده است كه « تنبت في قعر جهنم الجرجير » ، يا به إعطاء صبر بر محن و بلايا و شدايد رزايا . پس با عذاب الفت گيرند و الم كمتر يابند .
فأثنى بأنه « كانَ صادِقَ الْوَعْدِ » .
پس حق - سبحانه و تعالى - ثنا گفت بر اسماعيل كه صادق الوعد بود از روى وفا بر عهود سابقه به إبراز كمالات مودعه در وى ، و به عبادت پروردگار خويش صار مرضيا عنده .
و قد زال الإمكان في حق الحق لما فيه من طلب المرجح .
يعنى : زايل گشت در حق حق - سبحانه و تعالى - امكان وقوع وعيد ، چه حق - سبحانه و تعالى - در كلام مجيد وعده كرد به تجاوز كه « نَتَجاوَزُ عَنْ سَيِّئاتِهِمْ » [20] ، و قال : « إِنَّ الله لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ به وَيَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ ) * و * ( يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ » [21] أي من السيئات .
و وقوع وعده واجب است و آن تجاوز و عفو و غفران است . پس امكان وقوع وعيد زايل شود ، چه وقوع يكى از دو طرف ممكن بى مرجح ممكن نيست و طالب وعيد

[20] س 46 ى 16 .
[21] س 4 ى 48 .

308