إسم الكتاب : شرح فصوص الحكم ( عدد الصفحات : 481)

وزير سلطاناند ، و بعضى در مقام اقطاب سبعه باشند كه مدبّران أقاليم سبعه‌اند ، و غير اين از مراتب اوليا و هر كه از آن حضرت رجوع نكند به خلق ، ملحق گردد به ملايكهء مهيمين .
* ( قالَ نُوحٌ رَبِّ ) * ما قال الهى ، فان الربّ له الثبوت و الإله يتنوع بالأسماء فهو كل يوم في شأن . فأراد بالربّ ثبوت التلوين إذ لا يصح الا هو .
يعنى : نوح در ندا و مناجات و دعا ربّ گفت ، از آن كه ربّ در هر اسمى و صفتى كه باشد اقتضا نمىكند مگر مربوب را . پس او ثابت است در ربوبيت عباد و قضاى حاجت و كفايت مراد .
و امّا « إله » غير مقيّد است به صفت معيّنه و اسم مخصوص ، از آن كه مشتمل است بر جميع اسماء و صفات . پس اگر داعى حق را بخواند ، و يا « إله » و يا « الله » گويد ، او را از روى اسمى مىخواند كه مناسب مدعو اوست ، چه اگر مريض التجاء بدين اسم كند التجاى او از روى شافى و واهب عافيت بودن است . و اگر غريق « يا الله » گويد ، توجه او بدين اسم از روى مغيث و منقذ بودن اوست . لا جرم اين اسم جامع بحسب ظهورات و ايجاد و اعدام متنوع است ، و او هر روز در كارى است كه * ( كُلَّ يَوْمٍ هُوَ في شَأْنٍ ) * . [55] و اضافت « إله » به نفس داعى اخراج نمىكند اين اسم را از اطلاقش ، چه او « إله » كل است بخلاف « ربّ » ، از آن كه ربّ هر موجود معيّن ربّ غير او نيست اگر چه ربّ مطلق ربّ كل است . پس « ربّ » به اضافت متقيد شود و « إله » نى .
لا جرم نوح اراده كرد به اسم « رب » ، آن را كه ثابت است در ربوبيّت و كافى مهمات و قاضى مرادات در عين [ 72 - پ ] تلوين ، يعنى در عين تلوينات نوح - عليه السّلام - در مراتب روحانيّه و قلبيّه اش ، و صحيح نيست در ترقى به مدارج و تعلى بر معارج [ به ] غير ثبوت مقام تلوين ، از آن كه ترقى از مقامى به مقامى جز به تلوين نتواند بود .
* ( لا تَذَرْ عَلَى الأَرْضِ ) * يدعو عليهم أن يصيروا في بطنها .
مراد از ارض همهء عالم أجسام است . يعنى : نوح بر ايشان دعا كرد كه حق ايشان را در باطن عالم ملك در آرد كه ارض است به نسبت با عالم ملكوت ، و خواست

[55] س 85 ى 29 .

199