حقايق عينى هر دو را شامل مىباشد . مكتب نبوّت به آن قانع نيست كه عقيده ها و حكمتهايى را به مرد تعليم كند بىآنكه اهتمامى در بارهء بهتر - كردن زندگى مردم و استوار كردن و پيراستن روابط اجتماعى آنان داشته باشد . چه اين گونه عمل ناتمام است و اثر تربيتى فراگير از آن پديد نمىآيد ، و زمينه ساز بر پايى نظامى اجتماعى ، سالم ، كوشا ، عدالت پرور و مسئوليتشناس نمىگردد . به همين جهت مىنگريم كه نهضت پيامبران « ع » بالا بردن سطح زندگى مادى و معيشتى را با هم فرا مىگرفته است . و آنچه مسلم است اين است كه حركت تكاملى انسان ، و صعود به جانب خدا ، براى آنكه صورت تحقق پيدا كند ، ناگزير است از همكارى جسم و عقل . و اين همكارى هنگامى براى انسان ميسر مىشود كه از وسائل معيشت مناسب بهره مند باشد ، و در نظام اجتماعى شايسته اى زندگى كند . و اين همان مقصدى است كه پيامبران - با همهء نيروهاى خود - براى دست يافتن به آن تلاش كرده‌اند .
6 - برابرى و برادرى ميان افراد انسان : از آموزشهاى مهمى كه پيامبران آورده و با از خود گذشتگى و كوشش فراوان در انتشار آن مجاهدت كرده‌اند ، ايجاد انديشهء برابرى ميان افراد آدمى و پراكندن روح برادرى در اجتماعات بشرى بوده است . به مردمان آموخته‌اند كه انسان برادر انسان است ، و مردم در حقوق زندگى با يك ديگر برابرند ، و افراد بشر در همهء مناطق زمين - با هر رنگ و جنسى كه باشند - همچون افراد يك خانوادهء بلكه اعضاى يك پيكرند 7 - خاستگاه اجتماعى پيامبران : خدا پيامبران را از ميان مردم امّى ( ناخوانا و نانويس ) و طبقات مستضعف برانگيخت ، بدين گونه آنان از متن زندگى اين طبقات برخاستند ، و از ميان محيطهايى به پيغمبرى مبعوث شدند كه با فقر و فشار زندگى مىكردند . و اين خود موفقيّت بزرگى براى دعوت اصلاحى آنان و ريشه دار كردن آن به شمار مىرفت . و آثار مثبت آن ، در برنامه هاى فردى و اجتماعيى كه اين مبلَّغان و مصلحان ، مردم را به آن دعوت مىكردند آشكار مىشود ، چه اين برنامه ها ، داراى اين امتياز است كه حقايق زندگى را در مىيابد و سختيها و تلخيهايى را كه حيات طبقات پايين اجتماع با آن آميخته است لمس مىكند . آرى ، پيامبران دعوتكنندگان راستينى بودند كه

98