اسلام و از مسائل بشرى ، بويژه مسائل « اقتصاد جديد » ( كه از مصاديق مهم « حوادث واقعه » است ) نداشته باشد ، نمىتواند جامعه را به سعادتى كه هدف دين است برساند ، و نمىتواند « * ( لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ ) * » را تحقق بخشد ، زيرا واقعيّات اقتصادى و حيله هاى مالداران براو پوشيده مىماند ، و ظاهر سازى آنان و پرداخت برخى هزينه ها او را مىفريبد و از ظلمهاى كلى آنان غافل مىسازد ، در نتيجه به درگيرى با اين طاغوتان به منظور اجراى قسط و عدالت اقتصادى و اجتماعى توفيق نمىيابد ؛ با اينكه اين خود اصل حركتهاى جامعه ساز دينى و انبيايى است . [1] آنچه در بارهء عالمان دينى و اهميت پيروى از آنان گفته مىشود ، وابسته به همين امر است ، كه جوهرهء زعامت است [2] ، و گر نه تأكيد بر بعضى ظواهر ، و دلخوشى به پاره اى امر به معروفها و نهى از منكرهاى سطحى ، و امورى از اين گونه ، چيزى نيست كه اين اندازه از آن گفتگو شود ، يا ائمّهء طاهرين « ع » از آن همه تأكيد كه بر رجوع به عالم كرده‌اند ، همين مقدار را منظور كرده باشند .
تأكيدهايى نيز كه در « نگاهى به سراسر باب » ، بر بيدارى مردم در رجوع به عالم و انتخاب زعيم شده است ، يا بيان و توضيح اين امر كه جبّاران و خودكامگان مردم را به بردگى مىكشند و اين عالمانند كه آنان را آزاد مىكنند ( چنان كه پيامبران غل و زنجيرها را از پاى مردمان در بند برمىداشتند ) اينها همه مىفهماند كه مقصود چگونه عالمانى است با چه معيارى از درك و ديد ، و چه برداشتى از انسان و اجتماع و زندگى و عدالت و آزادى .
اميد است خوانندگان گرامى ، مقاصد اسلامى اين مؤلَّفان را به - خوبى دريابند ، و آنان را از جانبداريهاى دور از آرمان و اهداف بر كنار

[1] در همين يادآورى اشاره مىكنيم كه درگيرى با طاغوتان مالى و اقتصادى در سرلوحهء كار پيامبران بوده است ، و آيات قرآن كريم سرشار است از ذكر نمونه هاى آن .
[2] البته زعامت و رهبرى دينى - چنان كه مكرر در اين كتاب ياد شده است - براى اجراى دو اصل « تربيت » و « سياست » است . و تربيت كه « ساختن و پرداختن فرد - در ارتباط با اجتماع » است متوقف است بر نشر عقايد و آداب و احكام اسلامى و پرورش فرد بر طبق آنها . و سياست كه « ساختن و پرداختن اجتماع - در ارتباط با افراد » است ، متوقف است براقامهء عدل و قسط . و بايد توجه داشت كه اقامهء عدل و قسط ، نقش مهمى در عملى شدن احكام الهى دارد ، از اين رو در قرآن كريم ، علت آمدن پيامبران و نزول كتابهاى آسمانى را - از جمله - قيام مردم به قسط و عدل شمرده است . و على « ع » گفته است : « العدل حياة الاحكام » .

597