خويش ، حق و حرمت او را در ميان بازماندگانش نگاه داشتى ؟ ( 1 ) آيا از غيبت - كردن برادر مؤمنى خوددارى كردى ؟ آيا به يارى مسلمانى برخاستى ؟ تو در اين روز چه كردى ؟ و آنگاه به ياد هر چه در آن روز كرده است بيفتد . پس اگر ديد كه در آن روز كارى نيكو كرده است سپاس خدا گويد و بر آن توفيق كه براى او فراهم آورده است از او به بزرگى ياد كند ؛ و اگر دريافت كه كوتاهى يا معصيتى كرده است ، استغفار كند و آمرزش خواهد و عزم جزم كند كه ديگر به تكرار آن نپردازد » . 4 الامام علي « ع » - من العهد الاشتري : . . إيّاك و الاستئثار بما النّاس فيه أسوة ، و التّغابي عمّا تعنى به ، ممّا قد وضح للعيون ؛ فإنّه مأخوذ منك لغيرك ، و عمّا قليل تنكشف عنك أغطية الأمور ، و ينتصف منك للمظلوم . املك حميّة أنفك ، و سورة حدّك ، و سطوة يدك ، و غرب لسانك ! و احترس من كلّ ذلك بكفّ البادرة ، و تأخير السّطوة ، حتى يسكن غضبك فتملك الاختيار ! و لن تحكم ذلك من نفسك حتى تكثر همومك بذكر المعاد الى ربّك ! . [1] ( 2 ) امام على « ع » - از « دستور نامهء حكومتى » مالك اشتر : از آن بپرهيز كه آنچه را حق عموم است به خود اختصاص دهى ، و از وظايف سنگينى كه بر عهدهء تو است ، و بر همه آشكار است ، خود را غافل نمايش دهى ، كه اين مقام را كه به تو سپرده‌اند براى خدمت به ديگران است . و زودا كه پرده از روى كارهاى تو كنار رود ، و داد ستمديدگان را از تو برگيرند .
( اى مالك ! ) به هنگام خشم گرفتن بر خود مسلط باش ، و تندى غضب ، و نيروى دست ، و بىپروايى زبان را در اختيار گير ، و از همهء اينها - با جلوگيرى از خود و به تأخير انداختن قدرتنمايى - بر حذر باش ، تا زمانى كه خشمت فرو نشيند و اختيار خويش به دست گيرى . و بر اين كار زمانى كامياب مىشود كه اندوهان درونى خود را ، با ياد معاد و بازگشت به نزد

[1] « نهج البلاغه » / 1031 ؛ عبده 2 / 114 - 113 .

757