إسم الكتاب : الحياة ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 778)

عليها مواليه من السّودان و غيرهم . فقلت : جعلت فداك ! لو عزلت لهؤلاء مائدة ؟ فقال : « مه ! إنّ الرّبّ - تبارك و تعالى - واحد ، و الأمّ واحدة ، و الأب واحد ، و الجزاء بالأعمال » . [1] ( 1 ) امام رضا « ع » - به روايت عبد الله بن صلت ، از مردى از مردم بلخ كه گفت :
در مسافرت امام أبو الحسن على بن موسى الرّضا « ع » به خراسان با او همراه بودم ، روزى همگان را بر سر سفره فرا خواند ، و غلامان او از سياه و غير سياه آمدند و بر سر سفره نشستند . به او گفتم : فدايت شوم ، آيا بهتر نيست كه براى اينان سفره اى جداگانه گسترده شود ؟ گفت : « خاموش ! خداى همه يكى است ، و مادر يكى ، و پدر يكى ( پس تفاوتى نيست ) ، و پاداش هر كس بسته به كردار او است » . اين آموزشهاى مترقيانه و گرانبها ، در اسلام نمونه هاى فراوان دارد ، و در خلال فصلهاى اين كتاب پاره اى از آنها آمده است . اين تعاليم خواننده را از مفهوم ايمان توحيدى - اجتماعى و نتيجهء آن آگاه مىسازد ، و بر او معلوم مىدارد كه چگونه آموزگاران مدرسهء يكتاپرستى اختلاف طبقاتى و تفاوتها و امتيازطلبيهاى صنفى را از ميان برده و آن را با اين اصل كه « يك خدا همگان را آفريده است » باطل كرده‌اند .
اين پيشوايان از روى برابرى افراد در آفرينش بر برابرى آنان در حقوق استدلال كرده‌اند و گفته‌اند كه همان گونه كه همه يك خدا دارند پس همه از يك گونه حقوق ( حقوق مساوى ) برخوردارند . و هيچ كس و طبقه اى را بر كس و طبقهء ديگر مزيتى نيست . از اينجا بر ما قطعى مىشود كه اصل اساسى براى يكسان شدن طبقه ها و نابود شدن خودخواهى و امتياز ، به صورتى واقعى و دور از ظاهرسازى ، تنها اعتقاد به توحيد است نه جز آن ( و البته عمل كردن افراد به مقتضاى اين اعتقاد ، بستگى دارد به پايبند بودن و عمل كردن حاكميت نيز به اين عقيده و اين اصل ) .
نيز از اينجا به نقش شرك در جهتگيريهاى اجتماعى متوجه

[1] « كافى » 8 / 230 .

451