أجمعوا على ترك الزّكاة لهلكوا ، و لو أجمعوا على ترك الحجّ لهلكوا . [1] ( 1 ) امام صادق « ع » : اگر شيعيان همگى نماز را ترك كنند هلاك خواهند شد ؛ و اگر همگى زكات را ترك كنند هلاك خواهند شد ؛ و اگر همگى حج را ترك كنند هلاك خواهند شد . 8 الامام الصادق « ع » : يا فلان ! أقلل النّفقة في الحجّ ، تنشط للحجّ ! و لا تكثر النّفقة في الحجّ فتملّ الحجّ ! [2] ( 2 ) امام صادق « ع » : اى فلان ! در حج هزينهء كمترى صرف كن تا نشاط تو در اعمال حج بيشتر شود ، و پرخرجى مكن كه از حج خسته خواهى شد . 9 الامام الصادق « ع » - قال سماعة : سألته عن رجل لي عليه مال فغاب عنّي به زمان ، فرأيته يطوف حول الكعبة ، أفأتقاضاه مالي ؟ قال : لا ، لا تسلَّم عليه و لا تروّعه ، حتى يخرج من الحرم . [3] ( 3 ) امام صادق « ع » - سماعة بن مهران گويد : از امام جعفر صادق ، در بارهء مردى پرسيدم ، كه از او طلبكار بودم و مدتى روى از من پنهان كرده بود ، سپس او را در حال طواف كعبه ديدم ، گفتم : آيا مىتوانم در آن حال طلب خود را از او بخواهم ؟ گفت : نه ، حتى بر او سلام مكن و او را مترسان ، تا آنگاه كه از حرم خارج شود . [ ، حج ، تكليفى است بسيار جامع و داراى ابعاد گوناگون ، كه در 5 بعد شكل مىگيرد :
1 - بعد عبادى ( توجّه به خداى متعال و اداى مناسك ) .
2 - بعد سياسى ( نفى همهء طاغوتها و بردگيها ) .
3 - بعد انسانى ( درهمآميزى صميمانهء انسانها از سراسر عالم ) .

[1] « وسائل » 1 / 12 .
[2] « وسائل » 8 / 105 .
[3] « وافى » 2 ( م 8 ) / 17 .

446