* ( « فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ ، لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ ) * » [1] و « ليشهدوا منافع لهم [2] . . » . [3] ( 1 ) امام رضا « ع » : از آن جهت مردمان به حج مكلف شدند تا به جانب خداى بزرگ رو آورند ، و خواستار افزونى نعمت شوند ، و از گناهان بيرون آيند ، و از گذشتهء خويش توبه كنند ، و در آينده ديندارى و تعهد پيشه سازند . همچنين در حج اموالى خرج مىكنند ، و رنج و سختى مىبينند ، و از زن و فرزند دور مىشوند ، و از لذتها دست مىكشند ، و در سرما و گرما با گامهايى استوار به اين سفر مىروند ، و همواره در حال فروتنى و خضوع و توجه به خدا به سر مىبرند . علاوه بر اين ، سودهايى است كه براى همهء مردمان مشرق و مغرب زمين دارد ، و براى كسانى كه در دريا زندگى مىكنند يا در خشكى ، خواه حج بگزارند يا نه ، از بازرگان و واردكننده و فروشنده و خريدار گرفته تا دستفروش و مكارى و افراد مستمند ؛ نيز سبب برآوردن نيازمنديهاى مردمان سرزمينها است كه همه در جايى فراهم مىآيند كه امكان اين فراهم آمدن در آنجا وجود دارد . همچنين در حج براى مردم آگاهى دينى حاصل مىشود ، و اخبار امامان - عليهم السلام - نقل مىگردد و به هر ناحيه و كشورى مىرسد .
و اين همان است كه خداوند گفته است : « * ( فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ ، لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ ، وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ ) * بايد تنى چند ، از هر گروه ( به اين سوى و آن سوى ) كوچ كنند ، تا دانش دين بياموزند ، و تا مردم خويش را - هنگامى كه نزد آنان بازگشتند - بيم دهند ( و آگاه سازند ) ، باشد كه آن مردم نيز از بديها بر حذر مانند » . و گفته است :
« * ( لِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ ) * تا مردمان در حج به منافع و سودهايى چند دست يابند . . . » 7 الامام الصادق « ع » : إنّ الشيعة لو أجمعوا على ترك الصّلاة لهلكوا ، و لو

[1] سورهء توبه ( 9 ) : 122 .
[2] سورهء حج ( 22 ) : 28 .
[3] « وسايل » 8 / 7 .

445