محسوب مىشود .
27 - شناخت نقطهء شروع : هر عمل و اقدام موقعيتى مخصوص به خود دارد ، و آن موقعيت مخصوص ، زمينهء مناسب آن است و زمانى است كه چون عمل در آن زمان واقع شود پخته و ثمربخش خواهد بود . بر عامل عمل لازم است كه اين زمينه و زمان را بشناسد ، و بداند كه نتيجهء حاصل از هر عمل منوط به همين شناخت است . بيشتر كارهايى كه بىنتيجه مىماند ، همانها است كه غالبا در زمان خود صورت نگرفته و زمينهء مساعد با آن فراهم نبوده است . اين كه بدانند عمل را در چه زمينه و چه وقت شروع كنند ، تأثيرى اساسى و سازنده در هر عمل و اقدام دارد ، خواه كوچك باشد يا بزرگ ، حتى اگر همه اداى كلمه اى باشد .
28 - آماده سازي افكار براى مراحل شناخت : هم اكنون از اهميت و تأثير زمينه هاى مناسب براى هر اقدام و عمل ياد كرديم . يكى از اعمال اجتماعى منتشر كردن انديشه و شناخت در ميان مردم است ، كه آن نيز واجب است در زمينهء مناسب خود انجام شود . و از شرايط كاميابى در اين عمل ، مراعات سازگارى ميان ذهنيات افراد و مراحل مختلف انديشه و شناخت است . يك انديشه چنان است كه از قدرت پذيرش عقلها فزون است ، و انديشهء ديگر چندان ضعيف است كه نمىتواند اجتماع را جلب كند و اثرى در بالا آوردن فرهنگ و برترى دادن افكار مردم بگذارد . پس لازم است توازن ميان اين امور در نظر گرفته شود تا نتايج مطلوب به دست آيد .
يكى از چيزهايى كه بر صاحب دعوت حق و مبلغ راستين واجب است ، آميزش با مردمان و لمس كردن واقعيات محيط است ، تا از اين راه ، از استعدادهاى گوناگون مردم آگاهى حاصل كند ، و بتواند نيروهاى عقلى پوشيده را برآورد ، و معادن انسانى وجود ايشان را اكتشاف كند . از همين جا تأكيد شده است كه دعوت - چنان كه در قرآن آمده است - بايد به زبان مردم باشد . و اين زبان منحصر به زبان لغوى نيست ، بلكه زبان فكرى و عقلى و فرهنگى ، و زبان محيط و زبان زمانه و نسل را دربرمىگيرد .

378