برمىخيزد . معرفتى كه مستلزم حركت و جهتگيرى نباشد ، معرفت حقيقى نيست ، بلكه امرى مخلوط و مبهم است كه موجب درنگ و ترديد مىشود .
20 - ارزيابى عمل با شناخت : كارى كه از شناخت و آگاهى سرچشمه گرفته باشد ، كارى استوار و سودمند است كه از كنندهء آن بر پايهء شناخت و بينش صادر شده است . توجه به اين ارزش متعالى ، سبب مىشود تا انسان پيش از پرداختن به عمل ، جوانب آن را سنجيده و ژرفاى آن را اندازه گرفته باشد . كارى كه بدين شكل صورت پذيرد ، محكم و درست و نتيجه بخش خواهد بود . و حق آن است كه بگوييم ، قيمت حقيقى « اعمال » به اندازهء شناختى است كه « عامل » دارد ، و به اندازهء فهم و جهتگيرى درست او و يقين او ، و پايفشارى او در جهتگيرى درست خويش . اما كارهايى كه از حركتى كوركورانه صادر مىشود ، استوار و منتج نيست و دوام نمىپذيرد ، و به صورتى شايسته موجب خير و استمرار نخواهد شد .
21 - راهها و روشهاى نشر انديشه و شناخت : بر كسى كه مىخواهد اعتقاد و تفكرى را ميان مردم منتشر سازد تا به آن عمل كنند ، لازم است كه به اوضاع محيطى و احوال نفوس و ويژگيهاى روحى مردم احاطه داشته باشد ، و اجتماع و خصوصيات آن را بشناسد ، تا بتواند زمينه هاى مساعد و اوضاع محيطى و احوال حاكم را تميز دهد ، و همهء امكانات موجود براى نشر كردن آن اعتقاد و بينش و انديشه را در افراد و اجتماع اندازه بگيرد . اين امر چنان ضرورى است كه فرو گذاشتن آن ، به كار انديشه و اعتقاد و منتشر گشتن و عملى شدن آن زيان مىرساند .
اگر انديشه اى ، در يك محيط ، دور از ذهنها و تصورها و عقلها باشد ، و با پذيرفته ها و اعتقادات مردم سازگار نشود ، براى ترويج آن لازم است كه نخست به شكلى ملايم طرح شود ، يا به صورتى كه نظرها را به خود جلب كند ، تا از اين طريق به ذهنيات اجتماع راه يابد و افكار با آن مأنوس شود و زمينهء پذيرش و عمل كردن به آن فراهم آيد . پيامبران در انتشار دادن اصول دعوت خويش از همين راه پيش رفته‌اند . قرآن كريم بخشهاى هدايتگرى از طرز كار ايشان حكايت كرده است ، كه

360