( 4 ) يعنى : آيا جز اين انتظارى توانيد داشت كه ما به يكى از دو فضيلت و الا و دو نعمت بزرگ دست يابيم ؛ يا پيروزى و بهره هاى پيروزى ، در اين جهان ، يا شهادت در راه خدا و پاداش همواره مان ، در آن جهان » . [1] البته در كلمهء « حسنيين » ، از نظر لغوى ، مفهوم « فرجام » نيست ، ليكن از نظر موارد استعمال ، اين مفهوم فهميده مىشود . بنا بر اين ، چنين ترجمه اى ، « ترجمهء تفسيرى » است . و با توجه به اينكه اين كلمه ، تثنيهء « حسنى » است ، و « فعلا » ى تفضيلى است ، مىتوان معناى تفضيل را نيز در ترجمه آورد : « يكى از دو نيكوترين فرجامها » . و مقصود اين است كه مؤمن بيدار مجاهد ، در زندگى خويش ، به يكى از دو فرجام نيك و نتيجهء گرانقدر دست خواهد يافت : يا تحقق يافتن آرمانهاى دينى ، يا جانبازى در راه خدا و رفتن به نزد خدا ( يا « زندگانى آرمانى » ، يا « مرگ آرمانى » ) . و اين همان ارزش والاى انسان است ، و مقصد اعلاى حيات .
3 الامام علي « ع » : الحازم يقظان . [2] ( 1 ) امام على « ع » : دورانديش بيدار است . 4 الامام علي « ع » : من كان له من نفسه يقظة ، كان عليه من الله حفظة . [3] ( 2 ) امام على « ع » : هر كه در نفس خود بيداريى داشته باشد ، خدا براى او نگهبانانى خواهد گماشت . 5 الامام علي « ع » : من لم يستظهر باليقظة ، لم ينتفع بالحفظة . [4] ( 3 ) امام على « ع » : هر كه از بيدارى و هشيارى خويش كمك نگيرد ، از نگهبانان سودى نخواهد برد .

[1] « مجمع البيان » 5 / 37 .
[2] « غرر الحكم » / 13 .
[3] « غرر الحكم » / 286 .
[4] « غرر الحكم » / 294 .

333