عمى و صلع و درد نه آنك بسبب نزول ماء مثلا يا داء الثعلب يا انتقال از سن طفوليت ابصار و موى و دندانش زايل شود و بعد از آن ممكن بود كه معاودت كند و بحسب تحقيق از اين عامتر بود بل ملكه هر موجودى بود به نسبت با موضوعى كه طبيعى از طبايع او قابل آن موجود تواند بود خواه آن طبيعت جنسى باشد يا نوعى يا عامتر از آن و عدم عدمش از آن موضوع موضوعش خواه در وقتى يا نوعى يا شخصى كه ملكه موجود تواند بود و خواه در غير آن و خواه انتقال از يكى به ديگر جايز بود و خواه نبود بل عامتر از اين جمله پس زوجيت و فرديت و نطق و عجمت كه موضوع هر دو معنى جنسى است و اقتسام انواع كرده اند بى تعاقب و تنازع و ذكورت و انوثت كه اقتسام اشخاص كرده اند و همچنين حركت و سكون و نور و ظلمت كه تعاقب و تنازع كنند در اشخاص و عدل و جور كه در تحت دو جنس مختلفند چون فضيلت و رذيلت و صحت و مرض كه نه چنينند بحسب شهرت از باب تضاد بود و بحسب تحقيق از باب ملكه و عدم چه يكى وجودى است و ديگر عدمى و همچنين اعدامى كه نه به شرط مذكور باشند مثلا در موضوعى كه امكان وجود ملكه نباشد بحسب جنس قريب يا بحسب نوع چون عدم بصر حايط را يا كژدم را يا بحسب شخص چون عدم ذكورت زنان را يا اگر ممكن باشد و ليكن پيش از وقت امكان وجود ملكه باشد مانند امردى يا در وقت امكانش بى آنك از ملكه انتقال كرده باشد مانند كوسجى يا بعد از انتقال و ليكن انتقال از عدم نيز ممكن بود مانند آنچه بسبب داء الثعلب بود و يا بعد از وقت چون عقم مشايخ هم بحسب شهرت از باب تضاد بود و بحسب تحقيق از باب ملكه و عدم .

57