پس اگر فرط قوت ايشان را بر حرص و استكثار مال باعث شود خساست ايشان بيفزايد و اگر بمحبت كرامت مايل گرداند بزرگ راىتر و متواضعتر شوند و تحقير ظلم نكنند بل اگر ظلم كنند به چيزى خطير و بسيار كنند و كسى كه ثروت او قديم بود نبيلتر بود و نو خاستگان خسيستر باشند از تمكن صغر نفس و بى همتى در اخلاق ايشان و اهل بخت نيك كه از مراتب دنى بمراتب بزرگ رسيده باشند تنعم و تمتع بلذات دوست دارند و باسباب بسيار و كرامات مبالات نكنند و خداى دوست و متوكل و نيكو ظن باشند در اكثر احوال و كسانى كه بجلادت موسوم باشند قوى دل و بسيار امل و معجب باشند و چيزهاى بزرگ خرد شمرند و بر احتمال تعب قادر باشند و بشهوات و لذات مبالات نكنند و اما در اخلاق اصحاب اغراض و همم گوئيم پادشاهان معجب و متكبر و مدح دوست باشند و در كارها بمشاركت راضى نشوند بل تفرد طلبند و استبداد نمايند و منت كسى را تحمل نكنند و در دوستى ثابت نباشند و حقها فراموش كنند و حافظان سنن درست قول و سديد راى باشند و بامانت و وفا و صدق قول مايل و لذات و شهوات را منكر و از ميل و مداهنت و محابا محترز و در دوستى و دشمنى مبالغت نكنند و در مكافات خير و شر به همه غايتى برسند و زهاد جميل و مدح دوست دارند و در وقايع شكسته دل نشوند و بامور دنياوى متهاون باشند و اختلاط و معاشرت نكنند و از جور احتراز نمايند و محترفه ركيك طبع باشند و كم آزار و مكافات فرو نگذارند و ايثار نفع كنند و در دوستى و دشمنى مبالغت نكنند و اما در اخلاق بلدان گوئيم عرب سخى و شجاع و فصيح و با حميت و انفت و سخت حمايت و غليظ طبع و جافى و بى باك و متهور باشند و عجم زيرك و نيكو راى و نيكو تدبير و نازك طبع و زود ملالت و آميزنده و بردبار باشند و ترك شجاع و سخت دل و بيوفا و نامهربان و بى باك و ستمكار و هند حساس و زيرك و خسيس طبع بود و

568