بميل مركز خاص بود در تعريف زمين و بحسب شهرت هر لفظ كه بى آن معنى ادراك توان كرد و بحسب عادت حذف كنند پسنديده نبود ايرادش و اما بحسب تحقيق اگر معنى را بان لفظ بالذات تعلقى بود ايراد بايد كرد و از تكرار باك نبود چنانك پيش از اين گفته ايم يد و زيادت از يك خاصه بجاى يك خاصه نشايد كه ايراد كنند چنانك الطف و اخف اجسام آتش را و بحسب تحقيق تعريفات متوالى بخواص بسيار پسنديده بود يه و شرط اهم در جودت وضع جنس بود با خاصه چه جنس دال بر ماهيت بود بوجهى و تمييز بخواص بعد از آن صورت بندد كه ما به الامتياز تعقل كرده باشند و بحسب قوانين مشترك مذكور يو بايد كه ضد خاصه خاصه ضد موضوع بود مانند افضل و اخص عدالت و جور را و اين موضع مشهور صرف است چنانك گفته ايم يز از مضافات مثلا اگر فاضل خاصه ضعف نبود مفضول خاصه نصف نبود يج و از عدم و ملكه اگر عدم حس خاصه كورى نبود وجودش خاصه بينائى نبود يط و از مناقضات اگر آ خاصه ب باشد لا آ خاصه لا ب بود و اين هر سه موضع اثبات و ابطال را شايد ك خاصه موضوع خاصه نقيضش نبود و اين ظاهر است و ابطالش را بيش نشايد كا بر سبيل تعادل اگر حيوان را بمحسوس و معقول قسمت كنند و بمايت و غير مايت و مايت خاصه محسوس بود و غير مايت خاصه معقول بود اثبات و ابطال را شايد كب باعتبار تصاريف اگر عدل خاصه جميل است عدالت خاصه جمال است مشهور بود در اثبات و ابطال و به ظاهر همچنين و به نظر علمى ضاحك خاصه ناطق بود و ضحك خاصه نطق نبود چه مقول نبود بر او و اگر چه مقارن او بود در موضوع اما اگر به عكس مصدر خاصه مصدر بود مشتق خاصه مشتق بود كج و باعتبار نسبت اگر نسبت مرتاض با خصب بدن نسبت طبيب بود

491