إسم الكتاب : أساس الإقتباس ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 617)

از محسوسات كلى شود و بمحسوس و مدرك صورتهاى كلى مىخواهيم كه عقل از جزويات انتزاع كرده باشد و جزوياتش مدرك حواس ظاهر يا باطن بود و هر چند اقتناص اين تصورات در مبادى فطرت بنوعى اكتساب صورت بندد شبيه باستقراء چنانك گفته ايم اما عقل را بعد از تقرير صور التفاتى بوجه اكتساب باقى نماند البته و به اين سبب بين بود و اولى التصور و مبادى تصورات مكتسب از تصورات بين غير مكتسب بود چنانك در تصديقات گفته آمده است و واجب نبود كه هر تصورى غير مكتسب مبدا تصورى مكتسب باشد و توصل از تصورات بين بتصورات غير مكتسب بطريق انتقال بود يا از محمولات ذاتى مقوم كه بمثابت علل باشند در ذهن ماهيات موضوعات را بموضوعات يا از محمولات عرضى ذاتى كه بمثابت معلولات ذهنى باشند يا غير ذاتى بمعروضات يا از علل ذاتى در خارج بمعلولات يا بر عكس يا از شبيه بشبيه يا از مقابل بمقابل و بعضى از اين انتقالات مفيد تصورى حقيقى تام بود و آن انتقال از ذاتيات مقوم بموضوعات يا از علل ذاتى بمعلولات بود و بعضى مفيد تصورى ناقص بود شبيه بتصورى تام يا غير شبيه و آن باقى اقسام بود بر حسب مراتب و از همه بهتر انتقال از اعراض ذاتى بمعروضات يا از معلولات بعلل بود و ناقصترين انتقال از شبيه بشبيه و مقابل بمقابل كه تعريفات مثالى بود و ذاتيات مقوم و علل ذاتى كه مقتضى افادت تصور حقيقى باشند اجزاء حدود باشند و معلولات و عوارض كه مقتضى افادت تصورى باشند غير حقيقى اجزاء رسوم باشند و ايراد نظاير اجزاء امثله و مبادى به همه حال بايد كه از مطالب معروفتر باشند در عقل پس اگر بطبع نيز اقدم باشند افادت معرفت حقيقى كند بر وضع طبيعى و بمثابت برهان لم باشند در تصديقات و اگر بطبع اقدم نباشند افادت معرفتى ناقص كند و بمثابت برهان ان باشند و آنچه از معلولات بعلل بود بمثابت دليل باشند و حاصل آنست كه آنچه نزديك عقول ما بين باشد از حد و رسم مستغنى بود

413