ببعضى اوقات وضع ح ط به حكم انعكاس كبرى پس در نتيجه اين قيد زيادت بايد كرد و چنين شود كه قد يكون اذا كان ح ط فكلما كان ا ب فكل ج ز و بر تقدير انفراد كل ج د وضع هر دو مقدم نتيجه مختلف شود بتقديم و تاخير و چون هر دو متصله نتيجه كلى بود حكم بحقيقت كلى بود و اگر يكى يا هر دو جزوى بود حكم جزوى بود و اين تاليف نيز چهار نوع بود و ضروب هر نوع بر منوال گذشته و جمله هم بر اين قياس بود و در منفصلات تنها از دو موجبه بر هيات شكل اول چنين باشد كه كل ا اما ب و اما ج و كل ب اما د و اما ه فكل ا اما د و اما ه و اما ب و اگر موضوع منفصله اول مشترك نباشد چنانك گوئيم اما ا ب و اما ج د و ب اما ه و اما ز فدايما اما ا ه او د ز و اما ج د و اگر كبرى سالبه بود چنين بود كه و ليس البته اما ب ه و اما ب ز نتيجه چنين باشد كه فاما ان لا يكون ه او لا يكون ز و اما ج د و اگر يك جزو سالبه بود و يكى موجبه چنين بود كه و ب اما ان لا يكون ه و اما ان يكون ز نتيجه چنين آيد كه اما ان لا يكون ب ه و اما ان يكون ب ز و اما ان يكون ج د و هم بر اين قياس اگر صغرى موجبه جزوى بود و كبرى موجبه كلى يا سالبه كلى اما لا محاله صغرى موجبه بايد و كبرى كلى و اگر بر هيات شكل دوم باشد چنين بود كه كل ا اما ب و اما ج و ليس البته د اما ب و اما ج نتيجه حملى دهد كه لا شىء من ا د و سه ضرب ديگر بر اين قياس و اين اقتران در قوت حمليات تنها بود و در متصلات و منفصلات بر هيات شكل اول چنين باشد كه كلما كان ا ب فج د و كل د اما ه و اما ز نتيجه دهد كه و كلما كان ا ب فج اما ه و اما ز و اگر كبرى سالبه بود چنين كه و ليس البته د اما ه و اما ز نتيجه چنين بود كه كلما كان ا ب فليس البته ج