إسم الكتاب : أساس الإقتباس ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 617)

نتيجه هم چنان بود و اگر بجاى كلما كان قد يكون اذا كان بود در نتيجه نيز هم چنان بود و اگر متصله سالبه بود تالى بايد كه در هر ضربى نقيض آن قضيه بود كه در كبرى آن ضرب افتد بر تقدير انفراد پس از شرايط انتاج آنچه متعلق بكبرى بود مقابل شرايط مذكور باشد و باقى به حال خود يعنى در شكل اول صغرى موجبه بايد و كبرى جزوى و در شكل دوم اتفاق در كيف و كبرى هم جزوى بود و در شكل سيم صغرى موجبه و يكى از دو مقدمه جزوى و در شكل چهارم كبرى ضرب اول و سيم سالبه جزوى و كبرى ضرب دوم سالبه كلى و كبرى دو ضرب آخر موجبه جزوى و نتايج هم متصله سالبه بود در كميت تابع كبرى مقدمش مقدم كبرى و تالى نقيض آن نتيجه كه در آن ضرب از حمليات بسيط لازم آيد مثال ضرب اول از شكل اول كل ج ب و ليس البته اذا كان ما ليس كلما كان ه ز فليس بعض ب ا نتيجه دهد كه ليس البته اذا كان ما ليس كلما كان ه ز فليس بعض ج ا و بيانش هم بر اين قياس مذكور بود برد متصله سالبه با موجبه و انتاج بر آن تقدير و رد نتيجه موجبه با سالبه پس ضروب منتج در اين نوع نيز هفتاد و شش بود از چهار شكل نوع سيوم حملى صغرى و اشترك در مقدم و اين نوع از طبع دور تر است و به اين سبب سخن بعضى مصنفان در اين باب از خبط خالى نيست و پيش از تقرير مطلوب گوئيم در قياس هميشه دو مقدمه مستلزم نتيجه است و اين سخن موجبه كلى است پس عكسش جزوى حق بود يعنى در بعضى احوال وضع نتيجه وضع هر دو مقدمه صادق بود و چون يكى از دو مقدمه وضع كنيم بر اطلاق از وضع ديگر مقدمه وضع نتيجه لازم آيد در همه احوال و از وضع نتيجه وضع آن مقدمه لازم نباشد در همه احوال اما در بعضى احوال صادق بود چه اگر در هيچ حال صادق نبود حكم اول باطل باشد و بعد از تمهيد اين اصل

273