اين است جداول اختلاطات اين شكل و پيش از اين گفته ايم عادت اهل صناعت چنان است كه انتاج يك ضرب از مختلطات به عكس كبرى با قلب مقدمات و عكس نتيجه يا افتراض يا خلف بيان كنند اكنون گوئيم در هر اختلاطى كه سالبه منعكس باشد بيان به عكس و رد با شكل اول و يا بقلب مقدمات همچنان بود كه گفته آمد چه سالبه به عكس كبرى شكل اول شود مثالش كل ج ب بالاطلاق و لا شىء من ا ب بالضروره نتيجه دهد كه لا شىء من ج ا بالضروره چه كبرى به عكس لا شىء من ب ا بالضروره شود و از شكل اول نتيجه مطلوب حاصل آيد و اگر سالبه صغرى بود بقلب مقدمات و عكس نتيجه هم بر اين قياس نتيجه آيد اما اگر سالبه مطلقه بود مثلا كل ج ب دايما و لا شىء من ا ب مطلقا بسالبه منعكس نشود و بر تقدير انعكاس از رد با شكل اول نتيجه مطلق آيد پس بيان به عكس متعذر بود و در اين موضع بخلف بيان توان كرد گوئيم اگر لا شىء من ج ا دائما حق نبود نقيضش بعض ج ا بالاطلاق العام حق بود و با كبرى نتيجه دهد ليس بعض ج ب بالاطلاق و اين حكم با صغرى بهم صادق نتواند بود پس كاذب بود و علت كذب نقيض نتيجه است پس نتيجه حق بود و باشد كه بعض قراين نه به عكس بيان توان كرد و نه بخلف مثالش لا شىء من ج ب بالامكان العام و كل ا ب بالضروره ما دام ا نتيجه دهد لا شىء من ج ا بالامكان العام و در اين صورت صغرى منعكس نشود و عكس كبرى جزوى بود و قلب مقدمات مفيد نبود و بخلف نقيض نتيجه بعض ج ا دائما باشد و با كبرى بعض ج ب دايما نتيجه دهد و اين نتيجه با صغرى ممكن الجمع على الصدق بود و اگر نقيض نتيجه را عكس كنيم و با صغرى قرين كنيم ليس بعض ا ب بالامكان العام نتيجه دهد و با كبرى هم ممكن الجمع على الصدق بود پس بخلف بيان نتوان كرد اما بلميت بيان سهل بود چنانك گفتيم و گاه بود كه در خلف اينقدر كفايت بود كه نقيض نتيجه با يك مقدمه

235