إسم الكتاب : أساس الإقتباس ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 617)

< فهرس الموضوعات > فصل چهارم در بيان اقسام اشكال حمليات و حال ضروب هر يكى با قطع نظر از جهات < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > شكل اول < / فهرس الموضوعات > حروف استثناء برو و قياس را هم بدين سبب استثنايى خوانند و دستش متحرك است كه تالى شرطى است چون بانفراد قضيه اى شود نتيجه است كه لازم قياس است و چون اين مقدمات تمهيد افتاد بعد از اين در بيان قرائن منتج و غير منتج شروع كنيم چه آنچه از اين مقدمات در اين موضع روشن نيست در اثناء مقاصد بموضعى كه مناسبتر بود روشن شود انشاء الله تعالى فصل چهارم در بيان اشكال حمليات و حال ضروب هر يكى با قطع نظر از جهات چون محصورات چهار است و در هر قياسى حملى دو مقدمه و هر مقدمه ممكن باشد كه يكى از محصورات افتد پس قراين ممكن الوقوع در هر شكلى شانزده بود كه از ضرب چهار در چهار حاصل آيد و هر يكى را از آن قراين ضربى خوانند و بهرى از آن جمله منتج بود و بهرى عقيم و در هر شكلى چند شرط باشد كه آن را شرايط انتاج خوانند و چون اعتبار جهات و اطلاق قضايا كرده شود در هر ضربى تاليفات بسيار واقع شود و آن را مختلطات خوانند و عادت چنان رفته است كه اول بيان ضروب منتج و عقيم هر شكلى بر سبيل تمهيد تقرير كنند و بعد از آن نظر كنند در احوال اختلاط مطلقات و موجهات هر شكلى و هر ضربى و اين فصل مقدر بر بحث اول است و در همه اشكال از دو سالبه و از دو جزوى و از قرينه كه صغرى او سالبه بود و كبرى جزوى قياس نيايد و نتيجه هميشه تابع اخس مقدمات بود در كيفيت و كميت و اگر چه بعضى از اين احكام بحسب نظر در مختلطات مطرد نباشد چنانك بعد از اين معلوم شود انشاء الله شكل اول شرط انتاج در اين شكل دو چيز است يكى آنكه صغرى موجبه باشد و دوم آنكه كبرى كلى باشد و انتاج اين شكل عام بود همه

193