إسم الكتاب : أساس الإقتباس ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 617)

نتيجه بود يا مشتمل بر آن و استقراء نيز مفيد حد نتواند بود چه استقراء حقيقى از اشخاص محسوس باشد و اشخاص محسوس را حد نبود چنانك گفته اند و نيز در استقراء حدى كه معلوم شود يا اول حد يك يك جزوى باشد بعد از آن آن حد را بنوعى نقل كنند مانند حكمى كه باستقراء معلوم شود يا اول حد نوع بود نشايد كه اول حد جزويات بود چه حد جزويات مختلف بايد و اختلاف بذاتيات نتواند بود و اگر بود پس منقول بنوع زيادت از يك حد بوده باشد و نشايد كه اول حد نوع بود چه حد نوع اول بر نوع افتد و بعد از آن بالعرض جزويات را متناول شود و محال بود كه نوع و حد نوع نا دانسته تناولش جزويات را معلوم باشد اين است بيان آنك هر يكى از اين وجوه بانفراد طريق اكتساب حد نتواند بود و اما آنك انتفاع بهر يكى در اكتساب حد چگونه باشد بعد از اين بيان كنيم انشاء الله تعالى فصل پنجم در آنك طريق اكتساب حد تركيب است هر گاه كه معلوم باشد كه محدود در تحت كدام جنس است از اجناس عاليه و محمولات ذاتى مقوم او كه در تحت آن جنس باشد چيست تمامى آن محمولات جمع كنيم چه آنچه عامتر بود از محدود و چه آنچه مساوى او باشد و چه آنچه اولى بود و چه آنچه غير اولى بود و وقوف بر محمولات ذاتى ممتنع نبود چه تصور ذاتيات به قوت در تصور ماهيت مندرج بود پس نگاه كنيم اگر بعضى از آن محمولات در ضمن بعضى داخل باشد مكرر حذف كنيم و اگر مجموع ذاتيات اعم را اسمى محصل يابيم آن اسم بجاى آن ذاتيات بنهيم كه آن جنس قريب محدود باشد و اگر اسمى محصل نيابيم و بعضى را از آن جمله اسمى محصل يابيم آن اسم بجاى آن بعض بنهيم كه آن جنس عالى باشد و همچنين اگر ذاتيات مساوى را اسمى محصل يابيم آن اسم بجاى آن مجموع بنهيم كه فصل بود و اگر اسمى محصل

423