فن چهارم در مباحث كليات خمسه پنج فصل است فصل اول در تعريف كليات خمسه از فصل گذشته معلوم شد كه كلى ذاتى كه مقول بود در جواب ما هو بر چيزهاى بسيار در حال شركت دو است يكى آنچه مقول بود بر چيزهاى مختلف الحقايق مانند حيوان كه بر انسان و فرس مقول است و ديگر آنچه مقول بود بر چيزهائى كه اختلاف ايشان بعدد بود نه بحقيقت مانند انسان كه بر زيد و عمرو مقول است اكنون مىگوييم اول را از اين دو كلى ذاتى جنس خوانند و دوم را نوع و نوع باشتراك لفظى بر دو معنى اطلاق كنند يكى آنك گفته آمد يعنى هر كلى ذاتى كه مقول بود بر چيزهائى كه اختلاف ايشان بعدد بيش نبود در جواب ما هو و آن را نوع حقيقى خوانند و دوم هر يكى از آن كليات مختلف الحقايق كه جنس كمال ذاتيات مشترك ايشان است و بر ايشان محمول است مانند انسان و فرس و آن را نوع اضافى خوانند و فرق ميان هر دو آنست كه نوع حقيقى باضافت با اشخاص اعتبار كنند كه در تحت اوست و نوع اضافى باضافت با جنس كه بالاى اوست و نيز نوعى حقيقى ممكن بود كه در تحت جنسى نبود و نوع اضافى هميشه در تحت جنسى بود و نيز نوع حقيقى هميشه بر چيزهائى افتد كه بعدد بيش مختلف نباشند و نوع اضافى گاه بود كه بر چيزهاى مختلف الحقايق افتد مانند حيوان كه باضافت با نامى نوعى است و بر انسان و ثور مىافتد كه مختلف الحقيقه اند

27