مقابل قرآن قرار داده‌اند قرآنى كه جديت دارد بر ضد سلاطين قيام كنيد و موسى را به قيام عليه سلاطين وا مىدارد . [1] علاوه بر قرآن مجيد ، روايات بسيارى در بارهء مبارزه با ستمگران و كسانى كه در دين تصرف مىكنند وارد شده است . [2] تنبلها اينها را كنار گذاشته ، آن دو روايت ضعيف را ، كه شايد « وعاظ السلاطين » جعل كرده‌اند ، در دست گرفته و مستند قرار داده‌اند كه بايد با سلاطين ساخت و دربارى شد ! اگر اينها اهل روايت و دين شناس بودند ، به روايات بسيارى كه بر ضد ظلمه است عمل مىكردند . و اگر اهل روايت هم هستند ، باز عدالت ندارند . چون عادل و از معاصى به دور نيستند ، از قرآن و آن همه روايت چشم مىپوشند و به دو روايت ضعيف مىچسبند ! شكم آنهاست كه آنها را متوسل به اين دو روايت ضعيف كرده ، نه علم ! اين شكم و حب جاه است كه انسان را دربارى مىكند ، نه روايت .
در هر صورت ، گسترش دادن علوم اسلام و نشر احكام با فقهاى عادل است ، تا احكام واقعى را از غير واقعى ، و رواياتى كه ائمه ( ع ) از روى « تقيه » صادر كرده‌اند ، تميز بدهند . چون مىدانيم كه ائمهء ما گاهى در شرايطى بودند كه نمىتوانستند حكم واقع را بگويند ؛ و گرفتار حكام ستمگر و جائر بودند ، و در حال شدت تقيه و خوف به سر مىبردند ( البته خوف از براى مذهب داشتند نه براى خودشان . ) كه اگر در بعضى موارد تقيه نمىشد ، حكام ستمگر ريشهء مذهب را قطع مىكردند .
و اما دلالت حديث شريف بر « ولايت فقيه » نبايد جاى ترديد باشد ، زيرا « خلافت » همان جانشينى در تمام شئون نبوت است ؛ و جملهء اللَّهمّ ارحم خلفائى دست كم از جملهء علىٌّ خليفتى ندارد و معنى « خلافت » در آن ، غير معنى خلافت در دوم نيست . و جملهء الذين ياتون من بعدى و يروون حديثى معرفى خلفاست ، نه معنى خلافت ؛ زيرا معنى خلافت در صدر اسلام امر مجهولى نبود كه محتاج بيان باشد ؛ و سائل نيز معنى خلافت را نپرسيد ، بلكه اشخاص را خواست معرفى فرمايد و ايشان با اين وصف معرفى فرمودند . جاى تعجب است كه هيچ كس از جملهء علىٌّ خليفتى يا الائمة خلفائى مسأله گويى نفهميده ، و

[1] اعراف / 103 به بعد ، « يونس » / 75 - 85 . طه / 24 و 43 . مؤمنون / 45 - 47 . نازعات / 17 .
[2] وسائل الشيعه ، ج 11 ، « كتاب الجهاد » ، « ابواب جهاد العدو » ، ابواب 1 و 5 ، 26 ، 46 ، 47 ؛ « كتاب الامر بالمعروف و النهى عن المنكر » ، « ابواب الامر و النهى و ما يناسبها » ، ابواب 1 و 3 و 8 .

65