بگيرند . آنها هم تقصير دارند ؛ مگر خارجيها تنها مقصرند ؟ البته بيگانگان براى مطامع سياسى و اقتصادى كه دارند ، از چند صد سال پيش ، اساس را تهيه كرده‌اند و به واسطهء اهمالى كه در حوزه هاى روحانيت شده موفق گشته‌اند . كسانى در بين ما ، روحانيون ، بوده‌اند كه ندانسته به مقاصد آنها كمك كرده‌اند تا وضع چنين شده است .
گاهى وسوسه مىكنند كه احكام اسلام ناقص است ، مثلا آيين دادرسى و قوانين قضايى آن چنان كه بايد باشد نيست . به دنبال اين وسوسه و تبليغ ، عمال انگليس به دستور ارباب خود اساس مشروطه را به بازى مىگيرند ؛ و مردم را نيز ( طبق شواهد و اسنادى كه در دست است ) فريب مىدهند و از ماهيت جنايت سياسى خود غافل مىسازند . وقتى كه مىخواستند در اوايل مشروطه قانون بنويسند و قانون اساسى را تدوين كنند ، مجموعهء حقوقى بلژيكيها را از سفارت بلژيك قرض كردند ، و چند نفرى ( كه من اينجا نمىخواهم اسم ببرم ) قانون اساسى را از روى آن نوشتند و نقايص آن را از مجموعه هاى حقوقى فرانسه و انگليس به اصطلاح « ترميم » نمودند ! [1] و براى گول زدن ملت ، بعضى از احكام اسلام را ضميمه كردند ! اساس قوانين را از آنها اقتباس كردند و به خورد ملت ما دادند . اين مواد قانون اساسى و متمم آن كه مربوط به سلطنت و ولايتعهدى و امثال آن است ، كجا از اسلام است ؟ اينها همه ضد اسلامى است ؛ ناقض طرز حكومت و احكام اسلام است . سلطنت و ولايتعهدى همان است كه اسلام بر آن خط بطلان كشيده ، و بساط آن را در صدر اسلام در ايران و رُم شرقى و مصر و يمن بر انداخته است . رسول اكرم ( ص ) در مكاتيب مباركش كه به امپراتور روم شرقى ( هراكليوس ) [2] و شاهنشاه ايران [3] نوشته ، آنها را

[1] طرح نخستين قانون اساسى مشروطه ، توسط هيئتى از نمايندگان نوشته شد و در 51 اصل به تصويب رسيد . كسروى در اين باره مىنويسد : « گويا مشير الدوله و مؤتمن الملك و پسران صدر اعظم آن را مىنوشتند ؛ يا بهتر بگوييم ترجمه مىكردند . » پس از آن كميسيونى تشكيل شد تا متنى به عنوان « متمم » به قانون اساسى بيفزايد . اين متن در ضمن 107 اصل تهيه شد . طبق روايت آقاى مصطفى رحيمى : « اين هيئت با استفاده از قانون اساسى بلژيك و تا حدى قانون اساسى فرانسه ، و توجه به قوانين كشورهاى بالكان ( از نظر تازه بودن مطالب و نزديكتر بودن به زمان تدوين متمم مورد بحث ) به تدوين متمم قانون اساسى و رفع نقص قانون سابق پرداخت . » تاريخ مشروطهء ايران ، كسروى تبريزى ، ص 170 و 224 . قانون اساسى ايران و اصول دموكراسى ، مصطفى رحيمى ، ص 94 . قانون اساسى و متمم آن ، چاپخانهء مجلس شوراى ملى .
[2] هراكليوس ( هرقل ) اول ( حدود 575 641 م . ) امپراطور روم شرقى .
[3] خسرو دوم معروف به خسرو پرويز ( 628 م . ) شاه ساسانى .

13