روايت صرف نظر مىكرديم ، به نظر مىرسيد كه تمام شئون رسول اكرم ( ص ) كه بعد از ايشان قابل انتقال است ، و از آن جمله امارت بر مردم كه بعد از ايشان براى ائمه ( ع ) ثابت است براى فقها هم ثابت مىباشد مگر شئونى كه به دليل ديگرى خارج شود . و ما هم به مقدارى كه دليل خارج مىكند كنار مىگذاريم .
قسمت عمده‌اى كه از اشكال فوق باقى مىماند اين است كه جملهء . العلماء ورثه الانبياء . در خلال جملاتى قرار گرفته كه مىتواند قرينه باشد بر اين كه مراد از ميراث ، احاديث است . چنان كه در صحيحهء قداح دارد . ان الانبياء لم يورثوا ديناراً و لا درهماً و لكن ورثوا العلم . و در روايت ابو البخترى بعد از جملهء . لم يورثوا درهما و لا دينارا . مىگويد . و انما أورثوا احاديث من احاديثهم . اين عبارات قرينه مىشود كه ميراث انبياء احاديث است و چيز ديگرى از آنان باقى نمانده كه قابل ارث باشد ، خصوصا كه در اول جمله . انما . دارد كه دلالت بر حصر مىكند .
اين اشكال هم تمام نيست . زيرا اگر مراد اين باشد كه پيغمبر اكرم ( ص ) فقط احاديث را از خود به جاى گذاشته و چيز ديگرى از ايشان نيست كه به ارث برده شود اين خلاف ضرورت مذهب ماست . چون پيغمبر اكرم ( ص ) امورى را از خود به جاى گذاشته كه ارث برده مىشود ، و جاى ترديد نيست كه حضرت رسول ( ص ) ولايت بر امت داشتند و بعد از ايشان امر ولايت به امير المؤمنين ( ع ) منتقل شد و بعد از ايشان هم به ائمه عليهم السلام يكى بعد از ديگرى واگذار گرديد . كلمهء . انما . هم در اينجا حتما براى حصر نيست و اصلا معلوم نيست كه . انما . دلالت بر حصر داشته باشد ، علاوه بر اين كه . انما . در صحيحهء قداح نيست و در روايت ابو البخترى آمده آن هم عرض كردم از نظر سند ضعيف است .
ما اكنون عبارت صحيحه را مىخوانيم تا ببينيم كه جملات آن قرينه مىشوند بر اين كه ميراث انبياء اختصاص به احاديث دارد يا نه ؟ . .
من سلك طريقاً يطلب فيه علما سلك الله به طريقاً إلى الجنة . اين جمله در ستايش علماست . تصور نشود كه اين ستايش مربوط به هر عالمى است و علماء هرطور باشند اين تعريف ، آنان را شامل مىشود . به رواياتى كه در . كافى . نسبت به اوصاف وظائف علماء است مراجعه كنيد [1] تا معلوم شود كه تا كسى چند كلمه درس خواند از علماء و ورثهء

[1] اصول كافى ، ج 1 ، ص 42 - 45 ، « كتاب فضل العلم » ، « باب صفة العلماء » .

102