مىباشند . از نظر عرف « نبى » كسى است كه از طرف خداوند انباء مىكند ، و . رسول . كسى مىباشد كه آن چه را خداوند به او فرموده به مردم مىرساند .
4 ممكن است گفته شود : احكامى كه بعد از وفات پيغمبر ( ص ) از ايشان به جاى گذاشته شده نوعى ميراث است اگر چه اصطلاحا به آن ميراث گفته نمىشود و كسانى كه اين احكام را مىگيرند وارث پيغمبر هستند ، لكن از كجا معلوم منصب ولايتى كه رسول اكرم ( ص ) بر همهء مردم دارد قابل ارث باشد و به ارث برده شود ؟
شايد آن چه قابل ارث مىباشد همان احكام و احاديث است . در همين روايت هم دارد كه انبياء علم را به ارث مىگذارند و همچنين در روايت ابو البخترى مىفرمايد : . إنما أورثوا احاديث من احاديثهم . پس معلوم مىشود احاديث را به ارث گذاشته‌اند و ولايت قابل ارث و ميراث نيست .
اين اشكال هم صحيح نيست . زيرا ولايت و امارت از امور اعتباريه و عقلائى است ، و در اين امور بايد به عقلا مراجعه كنيم و ببينيم كه آنان انتقال ولايت و حكومت را از شخصى به شخص ديگر به عنوان ارث اعتبار مىكنند يا نه ؟ مثلا اگر از عقلاى دنيا سؤال شود كه وارث فلان سلطنت كيست ؟ آيا در جواب اظهار مىدارند كه منصب قابل از براى ميراث نيست يا مىگويند كه فلانى وارث تاج و تخت است ؟ اصولا اين جملهء . وارث تاج و تخت . از جملات معروفه است . شكى نيست كه امر ولايت از نظر عقلا مانند ارث در اموال كه از شخصى به ديگرى منتقل مىشود قابل انتقال است . اگر كسى به آيهء شريفهء . النَّبىُ أوْلى بِالْمُؤْمِنينَ مِنْ انْفُسِهمْ . نظر كند و اين روايتى را كه مىگويد : . العلماء ورثة الأنبياءِ . بنگرد متوجه مىشود كه مراد همين امور اعتباريه است كه عقلا آن را قابل انتقال مىدانند .
اگر اين عبارت . العلماء ورثه الانبياء . در بارهء ائمه عليهم السلام وارد شده بود هم چنان كه در روايت آمده كه ائمه ( ع ) در همهء امور وارث پيغمبر ( ص ) هستند ، [1] جاى ترديد نبود كه مىگفتيم ائمه ( ع ) در همهء امور وارث پيغمبر ( ص ) هستند ، و اين طور نبود كسى بگويد كه مراد وراثت در علم و مسائل شرعيه است .
بنا بر اين اگر ما فقط جملهء . العلماء ورثه الانبياء . را در دست داشتيم و از صدر و ذيل

[1] اصول كافى ، ج 1 ، ص 321 - 343 ، « كتاب الحجه » ، « باب ان الائمه ورثة العلم ، يرث بعضهم بعضا العلم » إلى « باب ما عند الائمه من سلاح رسول اللَّه ( ص ) و مقامه » .

101